Þjóðmál - 01.12.2009, Qupperneq 29

Þjóðmál vetur 2009 27
seinna sendi hann ritstjóra Morgunblaðsins
tölvupóst og sakaði hann um að ritstýra
„nýjum Þjóðvilja“ .
Veturinn 2004 var mér boðið í hádegisverð
í Landsbankanum, þar sem Björgólfur, að
viðstöddum Kjartani Gunnarssyni, lagði fyrir
mig tvær þykkar bækur, sem hann hafði látið
vinna, þar sem voru settar fram fullyrðingar
um, að Morgunblaðið mismunaði bönkum
í fréttaumfjöllun og öðrum skrifum og
Landsbankinn fengi þar verri útreið en
Kaupþing og Íslandsbanki . Sá hádegisverður
varð hávaðasamur, en aðilar máls skildu vinir .
Þetta var áður en Björgólfur Guðmundsson
varð hluthafi í Árvakri hf ., útgáfufélagi
Morgunblaðsins .
Seinni árin höfðu samskiptin við Bjarna
Ármannsson, forstjóra Glitnis, verið erfið, en
það gaf þó ekki tilefni til að draga mat hans á
stöðu bankans í efa .
Í sumum tilvikum höfðu forráðamenn
sumra þessara fyrirtækja og annarra látið
taka saman skýrslur, þar sem fréttir voru
flokk aðar sem „jákvæðar“ eða „neikvæðar“ .
Ef frétta tilkynning var send út frá fyrirtæki
um tap rekstur og fréttin birt, var hún í krafti
þess arar aðferðafræði flokkuð sem „nei kvæð“
frétt, þótt hún væri komin frá fyrir tæk inu
sjálfu .
Þetta návígi, þessi tengsl, og í sumum
tilvikum persónuleg vinátta, átti þátt í að
ritstjórn Morgunblaðsins var ekki nægilega
gagnrýnin á þær upplýsingar, sem við fengum
heima fyrir, þótt við legðum rétt mat á þær
fréttir og upplýsingar, sem bárust okkur utan úr
heimi . Óhætt er að fullyrða, að sömu ástæður
skýri að hluta til viðbrögð eða aðgerðaleysi
stjórnvalda og einstakra stjórnmálamanna,
þegar harðna fór á dalnum í rekstri bankanna .
Návígið og flókið og margslungið tengslanet
á milli einstaklinga er að mörgu leyti mesta
mein semd íslenzks samfélags . Við getum séð
í skýru ljósi það sem fjær okkur er, en það er
erfiðara þegar um er að ræða eitthvað sem er
nær okkur .
A thugun á fréttaflutningi og umfjöllun íslenzkra fjölmiðla um þessa atburðarás
frá því síðla árs 2005 og fram til þessa dags
mun leiða í ljós að íslenzkir fjölmiðlar sem heild
stóðu ekki undir því hlutverki, sem þeir telja
sig gegna í samfélagi okkar, og þar er Morgun­
blaðið ekki undan skilið . Hvað veldur?
Auk þess, sem að framan er rakið, er ljóst,
að eignarhaldið kemur hér við sögu . Auðvitað
hlustaði ég á það, þegar einstakir eigendur
Morgunblaðsins hringdu og sögðu mér frá
um kvörtunarefnum forsvarsmanna bankanna,
þegar þeir hittu þá á förnum vegi . Að sumu
leyti auðveldaði það tilveru ritstjórnar Morg­
un blaðsins á þessum tíma, að nokkrir helztu
eigendur blaðsins, sem höfðu verið atkvæða­
miklir á vettvangi viðskiptalífsins um og upp úr
miðbiki 20 . aldarinnar, voru það ekki lengur .
Þó var Krist inn Björnsson, fyrrum forstjóri
Skeljungs, virkur þátttakandi, svo og að nokkru
leyti Stefán P . Eggertsson, tengdasonur Huldu
Valtýsdóttur, aðaleiganda blaðins á þessum
tíma . Báðir urðu þeir fyrir áreiti vegna skrifa
blaðs ins um fjármálageirann og létu mig vita af
því, kurteislega en ákveðið .
Haustið 2006 kom nýr framkvæmda stjóri,
Einar Sigurðsson, til starfa á Morgun blað­
inu . Þegar hann fór í kynnisferðir í fjár mála­
fyrir tæki mætti honum nánast alls staðar
hörð gagn rýni á umfjöllun blaðsins um ís­
lenzka fjár málamarkaðinn . Blaðamennirnir,
sem voru í því að hringja daglega í þessa
menn, fengu líka athugasemdir, sem þeir
sögðu frá á fundum innan ritstjórnarinnar .
Þeir hafa vafa laust spurt sjálfa sig að því,
hvort það gæti eitt hvað verið til í þessum
athuga semd um og hvort ritstjórinn færi
offari . Þegar vel gengni bank anna var sem
mest á árunum 2004–2007, var erfitt að taka
ekki mark á því, sem stjórn endur þeirra og
eigendur sögðu .
Að þessu var vikið í Reykjavíkurbréfi Morg ­
un blaðsins hinn 20 . janúar 2008, en þar sagði
m .a .: „Það er algengara en ekki, þegar blaða­
menn Morgunblaðsins hringja í for ráða menn