Ráðunautafundur - 15.02.1995, Page 173

165
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1995
Vetrarkorn til beitar og þroska
Bjarni E. Guðleifsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum
INNGANGUR
Við hefðbundna komrækt em notaðar einærar tegundir af grasaætt. Þeim er sáð að vori og þær
ná að þroska kom sama sumar. Hérlendis er hitinn takmarkandi vaxtarþáttur við komrækt og
er hún einungis möguleg á fáum stöðum á landinu, og þá bara ræktun á byggi.
Á seinni ámm hefur ræktun á vetrarkomi farið vaxandi vfða erlendis. Um er að ræða
vetrarhafra, vetrarbygg, vetrarhveiti, vetrarúg og vetrarúghveiti. Vetrarkom er tvíært eða
raunar vetrareinært. Það skríður ekki sáðárið, en lifi það veturinn af skríður það næsta sumar
og getur þá myndað kom. Vetrarkomið vex 4-5 vikur sáðárið og er síðan tilbúið sem smá-
plöntur næsta vor og nær þar til viðbótar 1-2 vikna forskoti á sumarkornið. Það hefur því
lengri vaxtartíma en sumarkomið. Þetta getur í heild numið 400-500 daggráðum og er reiknað
með að vetrarkom geti gefið 15% meiri komuppskem en vorkomið. Þetta er þó háð því að
vetrarkomið verði ekki fyrir skakkaföllum af kali.
VETRARÞOL
Vetrarkom hefur talsvert minna vetrarþol en túngrösin. Lítið vetrarþol hefur því markað
notagildi þess við suðlægari slóðir, en á seinni ámm hafa verið að koma á markaðinn vetrar-
þolnari stofnar. Vetrarkorn er nú nokkuð notað í syðstu hémðum Skandinavíu, en hefur aldrei
verið notað hér nema þá sem vorsáð beitarplanta, einkum vetrarhafrar.
Á ámnum 1989-1994 styrkti SNP (Samnordisk Planteforedling) og síðar NGB (Nordisk
Genbank) samnorrænt verkefni til að gera samanburð á aðferðum til mælinga á vetrarþoli
vetrarkoms og túnjurta. Tók ég þátt í þessu verkefni af íslands hálfu. Var fyrri hluti styrk-
tímabilsins notaður til að bera saman mælingar á vetrarþoli vetrarkoms, 5-20 stofna af hverri
tegund, nema hvað vetrarhöfmm var sleppt vegna þess að þeir hafa minnst vetrarþol og koma
síst til greina. Verkefnið hefur gefið ágætar upplýsingar um vetrarþol þess efniviðar af vetrar-
komi sem á markaði er. Var þolið bæði metið í tilraunum á allmörgum stöðum úti í náttúrunni