Ráðunautafundur - 15.02.1995, Page 190

182
3. tafla. Fjöldi og lífmassi ánamaðka og egghylkja í gömlum túnum á Suðurlandi og Vest-
fjörðum.
Austur Eyjafjallahreppur Hraungerðishreppur Vestfirðir
Fjöldi ánamaðka/m2 440-470 350-520 30-160
Lffmassi ánamaðka/m2 90-100 60-70 5-30
Fjöldi egghylkja/m2 100-250 200-300 15-225
Fjöldi ánamaðka í gömlu túnunum á Suðurlandi var sambærilegur við íjölda ánamaðka
í túnum erlendis (Lee 1985). Ekki er óalgengt að þar finnist 400-500 ánamaðkar á fermetra.
Þær tegundir sem fundist hafa í túnum hér eru smávaxnari en þær tegundir sem algengastar
eru í graslendi erlendis. Þrátt fyrir svipaðan íjölda er því lífmassi ánamaðka í gömlum túnum
nokkuð minni en í erlendum túnum, en þar er algengt að lífmassi á fermetra sé 100-200 g.
LOKAORÐ
Mikill breytileiki var í tegundasamsetningu og þéttleika ánamaðka í túnunum. Það er vel þekkt
að ræktun hefur áhrif á æxlunarhæfni og dánartíðni ánamaðka. Búfjáráburður hefur t.d. já-
kvæð áhrif á æxlunarhraða þeirra en hins vegar getur jarðvinnsla og notkun margs konar eitur-
efna aukið dánartíðni umtalsvert (Lee 1985). Dreifingarhæfni ánamaðka hefur einnig nokkur
áhrif. Hingað til hefur verið talið að dreifingarhæfni þeirra sé mjög takmörkuð. Nýlegar
danskar rannsóknir sýna hins vegar að ánamaðkar ferðast töluverðar vegalengdir (20 metra á
sólarhring) á yfirborði jarðvegs í leit að fæðu, maka eða nýju búsvæði, t.d. vegna minnkandi
eða aukinna gæða búsvæðis í kjölfar ræktunar (Mather og Christensen 1992). Erlendar rann-
sóknir hafa einnig sýnt að sumar tegundir ánamaðka forðast ógróin svæði en leiti í frjósaman
jarðveg, einkum smáratún (Bauchhenss og Herr 1986).
Hér á landi eru stór svæði á lálendi lítt gróin og langur tími getur liðið áður en ána-
maðkar ná að berast í einangruð tún. Erlendar rannsóknir sýna að frjósemi lands eykst eftir að
ánamaðkar hafa verið fluttir í næringarsnauð svæði (Springett 1922). Vegna þeirra jákvæðu
áhrifa sem ánamaðkar hafa á frjósemi jarðvegs og túngróður er ástæða til að gera tilraunir með
að flytja þá í tún þar sem lítið er af þeim.
Mikinn fjölda ánamaðka þarf til að flutningur þeirra í ný svæði takist, en söfnun þeirra
er tímafrek. Lausnin fellst sennilega í því að rækta ánamaðka, en það getur reynst erfiðara en
margur heldur í fyrstu.