Ráðunautafundur - 15.02.1995, Side 205

197
athugunum á erfðum litamynstra er að skjöldótt erfist víkjandi. Einlitt og skjöldótt eru í S-
sætinu. Einlitt, S, ríkir yfir skjöldóttu, s.
í sumum tilvikum var ekki mögulegt að beita tölfræðinni til að skera úr um hvort
tilgátumar stóðust eða ekki. Niðurstöður einstakra æxlana gáfu þó hugmynd um það sem
hugsanlega gæti passað.
Bröndótt
Fræðimenn litaerfða nautgripa em ekki sammála um staðsetningu bröndótta erfðavísisins.
Mörg kolótt naut í athuguninni áttu rauð, kolótt og bröndótt afkvæmi. Það styður þá kenningu
að erfðavísamir fyrir rauðu, kolóttu og bröndóttu geti ekki verið í sama sætinu. Einungis tvö
bröndótt afkvæmi af 82 komu út úr æxlunum milli kolóttra foreldra (sjá 1. töflu) sem bendir
til þess að bröndótt ríkir yfir kolóttu. Æxlanir milli rauðra og kolóttra dýra skv. sömu töflu
gefa bröndótt afkvæmi. Það bendir til þess að rautt beri bröndótta erfðavísinn dulinn.
Kí-kvaðrats prófun á æxlanir milli kolótts og bröndótts gaf til kynna að erfðavísamir
fyrir kolóttu og bröndóttu séu ekki erfðavísasamstæður, en forsenda prófunarinnar var að
bröndótt ríkti yfir kolóttu. Sama prófun á æxlanir milli bröndóttra foreldra sýnir að kolótt
verður að vera til staðar svo bröndótt komi fram. Forsenda þeirrar prófunar var að bröndóttu
einstaklingamir væm arfblendnir fyrir bröndótta erfðavísinum.
Þar sem bröndótti erfðavísirinn er hvorki samstæður með rauða eða kolótta erfðavís-
inum verður hann færður í eigið sæti og hlýtur táknið Br samkvæmt Ibsen (1933) og Olson og
Willham (1982).
Grátt
Grái liturinn í íslenskum nautgripum reyndist allt öðmvísi en það sem áður þekktist meðal
annarra nautgripakynja. Grái litur íslenskra nautgripa sýnir mikla dreifingu svipgerða, allt frá
ljósgráu yfir í grákolótt. Skepnan verður oft ljósari með aldrinum.
í þeim tilvikum þar sem grá afkvæmi koma fyrir (sjá í 1. töflu) og a.m.k. annað foreldrið
er ekki grátt eða svart þá em umrædd afkvæmi grákolótt. Það bendir til þess að erfðavísirinn
fyrir gráu hafi ekki áhrif á rautt litarefni, heldur gerir vart við sig á þeim svæðum á kroppi þar
sem svart litarefni er til staðar. Samkvæmt 1. töflu gefur svart grá afkvæmi með rauðu,
bröndóttu, kolóttu og svörtu. Það bendir til þess að erfðavísirinn fyrir gráu sé víkjandi.