Milli mála - 01.06.2016, Side 92

QUILLA , BRANQUE , ESTRAVE . . .
92 Milli mála 8/2016
Abstract
Quilla, branque, estrave...
Nautical Terms of Nordic Origin
Loanwords of Nordic origin, especially terms for shipbuilding and
navigation, entered French via Norman in the 11th century. Via
French this nautical vocabulary was borrowed to the other Romance
languages, Spanish among others. The technical terms denote parts
of a ship, masts, sails and rigging as well as equipment and all kind
of instruments used on board. This paper deals with words related
to de hull of the vessel: the keel, the stem and the brandr, ‘curved
gunwale’, form the outside of the hull, and carling, bitts and wrong,
in old English, are found inside the hull. The terms analyzed appear
in Spanish texts from the 16th and 17th century and onwards, most-
ly in books about ship construction and navigation written after the
discovery of the New World.
Keywords: ship hull, nordic loanwords, romance languages, Spanish
Útdráttur
Quilla, branque, estrave...
Sjómannaorð af norrænum uppruna
Orð af norrænum uppruna, einkum orð sem lúta að skipasmíði og
siglingum, voru á sínum tíma tekin upp í normandísku þaðan sem
þau bárust inn í frönsku sem miðlaði þeim aftur á móti til annara
rómanskra tungumála, til að mynda spænsku. Má hér nefna heiti á
ýmsum skipshlutum, rá og reiða, sem og verkfærum sem voru
notuð um borð fyrr á tímum. Í greininni er sjónum beint að skips-
skrokknum sem slíkum og er fjallað um orð og heiti yfir ýmsa hluta
hans: quilla ‘kjölur’, estrave ‘stafn’ og branque ‘brandur’ mynda ytri
hluta skrokksins. Carlinga ‘kerling’, varenga ‘röng’ eða ‘rengur’ og
bita ‘biti’ eru á hinn bóginn innan stokks. Þessi heiti koma fyrst
fyrir í ýmsum spænskum heimildum frá 16. og 17. öld, einkum
textum sem fjalla um siglingar og skipasmíði, og voru skrifaðir í
kjölfar landafundanna miklu í Vesturheimi.
Lykilorð: skipsskrokkur, norræn tökuorð, rómönsk mál, spænska