Milli mála - 01.06.2016, Qupperneq 192

UNE PENSÉE DE L’EAU
192 Milli mála 8/2016
kynbeygingu ykist. Það er m.a. gert af virðingu fyrir viðkomandi en
sýnir um leið hin nánu tengsl persónu og nafns. Orð Maybury-
Lewis um hlutverk nafna í tilteknu samfélagi í mið-Brasilíu, sbr.
Langendonck (2007:89) eiga því við:
(14) „names do not […] fuction primarily to indentify individu-
als. Their purpose is rather to transform individuals into
persons.“
Nú vaknar sú spurning hvort t.d. s-endingin geti leitt til þess að
nöfnin sem hér hafa komið við sögu gætu orðið karlmannsnöfn. En
eins og ráða má af því sem fram kom um nöfn sem enda á -el þá gæti
slíkt gerst. Þetta eru nöfn eins og Abel og Marel (sjá neðanmálsgrein
32).
Í ljósi þessa er forvitnilegt að skoða nafnið Blær. Blær sem sér-
nafn var í fyrstu nafn á persónu í Brekkukotsannál Laxness en varð
svo síðar eiginnafn eins og alþekkt er. Það hefur lengstum verið
skráð karlmannsnafn. Lengi var það þó borið af einni konu. Þeirri
grundvallarreglu íslenskrar nafnahefðar að karlar beri ekki nöfn
kvenna og konur ekki nöfn karla hefur nú verið hnekkt með dómi.37
Sú (takmarkaða) beyging nafnsins Blær sem birtist í
Brekkukotsannál er í raun og veru beyging karlkyns: Blær, um Blæ,
þ.e. nefnifall=þolfall -r.38 Slíkur munur er aldrei gerður í kvenkyns-
beygingunni. En þar sem nafnið er nú borið af konum hlýtur
beygingarlegur munur að greina kynin að. Færu nöfnin Auður og
Ilmur sömu leið myndi hið sama væntanlega eiga við um þau.
Eiginnöfn eru fjölmörg og sífellt stækkar hópurinn. Hvernig svo
sem við flokkum nöfnin þá er sá flokkur opinn.39 Nöfnin hafa ekki
merkingu, a.m.k. í hefðbundnum skilningi, en þau hafa hlutverk
sem er að gefa persónu nafn og þar með sérstöðu. Í sjálfu sér þurfa
þau því ekki endilega að beygjast. Enn er þó svo gert. En verði það
37 Í lögum um mannanöfn sem tóku gildi 1. janúar 1997, sbr. neðanmálsgrein 2 hér að ofan, segir í
fimmtu grein annars kafla að stúlku skuli gefa kvenmannsnafn og dreng karlmannsnafn. Þessu
ákvæði var svo hnekkt með dómi 31. janúar 2013 í máli nr. E-721/2012.
38 Um beygingu kvenkynsnafsins Blær, sjá Margréti Jónsdóttur (2001:191–202). Sjá líka grein
Guðrúnar Kvaran á Vísindavefnum, sjá http://visindavefur.is/svar.php?id=5187
39 Hér er sá skilningur lagður í opinn flokk að ný orð, hér nöfn, geti orðið til sem eiginnöfn.
Takmörkin eru þó einhver, a.m.k. meiri en meðal samnafna.