Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Page 123

„ É g e r l í f , s e m v i l l l i fa , u m va f i n n l í f i s e m v i l l l i fa .“
TMM 2009 · 3 123
hér skref sitt til fulls og hafnar villu föðurins sem virðir ekki mennsk-
una sem verður að veruleika í lífi einstaklings.
Maðurinn er sem einstaklingur persóna sem á rétt til lífs óháð hugar-
flugi hugmyndasmiða þessa heims. Immanúel kemur síðan hræi dúf-
unnar fyrir í vöggu systur sinnar. Bjarni grípur til heimsslitafræða
alkemista til að draga fram afleiðingar þessarar villu.38 Söfnuðurinn í
dalnum stendur frammi fyrir skipbroti hugmyndakerfis konungsins.
Fólkið orðar stöðu sína: „Við erum Guði gleymd […] Sál konungsins er
dáin“ (N 259). Líkt og í Nóaflóðinu bresta himnarnir. Vatnið uppi á fjall-
inu, sem borg safnaðarins var höggvin inn í, brýst í gegnum bergið og
flóðið tekur fólkið með sér í sína votu gröf. Hugmyndafræði sem fórnar
einstaklingum á altari heildarinnar leiðir glötun yfir þá er henni fylgja.
Báðar nálganirnar, sú sem skilur að himin og jörð (Melkísedek) eða sú
sem sameinar (Salómón), steypa manninum í glötun. Hvorugur vildi
gangast við þverstæðum veruleikans og axla þær byrðar þjáningar og
blessunar sem lífinu fylgja.
Í lok bókarinnar stingur Immanúel úr sér augun fyrir þá sýn sem
hann hefur öðlast á veruleikann og verður arftaki hins dularfulla blinda
sjáanda. Þessi saga kallast nokkuð á við 9. kafla Jóhannesarguðspjalls.
Þar er frásögn er fjallar um lækningu Jesú á blindum manni. Lækningin
veldur deilum á milli þess læknaða og farísea. Í þeim kemur hægt og
hægt fram að hinn blindi var sem sjáandi, ekki bara á veruleika Guðs í
Kristi heldur á veruleika lífsins, á meðan hinir sjáandi voru sem blindir.
Bjarni endar þannig sögu sína á játningu til lífsins sem kemur fram í
því að axla ábyrgð á eigin lífi og takast á við veruleika þess með öllum
sínum þverstæðum. Það er ekkert að því að selja sál sína lífinu, í fullri
vitund um að vera dauðleg vera. Bjarni hóf söguna á orðunum „Lesirðu
lengra ertu að selja sál þína“ (B 7).39 Þetta er rétt, sá sem tekur sér bók í
hönd og les gefur hluta af lífi sínu. Hann deilir lífi sínu með heimi bók-
arinnar og samtal hefst sem krefst þess að tíma sé fórnað og haft sé fyrir
hlutunum. Hið sama á við um lífið, það krefst þess að maðurinn játist
því og beri ábyrgð á því sem það leggur manninum á herðar. Bjarni nýtir
sér í bók sinni táknheim alkemíunnar og minni úr Biblíunni til að ljúka
upp vægi hins hversdaglega. Saga Bjarna tekur undir ákall ritningarinn-
ar um að virða mennsku mannsins sem mætir okkur í hverjum ein-
staklingi og í fjölbreytileika og þverstæðum lífsins. Þessi játning felur í
sér að maðurinn verði að gangast við eigin lífi og sögu.
Í ofangreindum bókum hefur Bjarni gert grein fyrir ferlunum iðrun
og játningu en í bókunum sem verða teknar fyrir í seinni grein minni
eru viðfangsefnin sátt og samfélag.
TMM_3_2009.indd 123 8/21/09 11:45:37 AM