Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Qupperneq 74

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2015, Qupperneq 74
K j a r t a n M á r Ó m a r s s o n 74 TMM 2015 · 1 54 Jónas Jónsson og Benedikt Gröndal, Íslenzk bygging …, bls. 110. 55 Guðjón Samúelsson, „Kaþólska kirkjan“, Morgunblaðið, 17. júlí 1928, bls. 6. Skömmu eftir að Landakotskirkja var byggð hreyfðu sumir andmælum við þeirri fullyrðingu Guðjóns að hann hefði fundið upp „stuðlabergsstílinn“. Í Morgunblaðinu 27. maí 1928, bls. 5 birtist t.a.m. inn- send grein þar sem því er haldið fram það hafi verið Jens Eyjólfsson sem hafi komið þessari hugmynd fyrst í framkvæmd „í litlum stíl í verslunarhúsi Egils Jacobsen í Austurstræti“.Jens var byggingarmeistari kirkjunnar og eitt sinn þegar Guðjón var erlendis ákváðu þeir Jens og biskup að fara á bakvið Guðjón og sleppa turnspírunni og breyta formi turnsins frá því sem hann var á teikningunum. Uppfrá því var nokkuð stirt á milli þeirra Guðjóns og Jens. Guðjón bregst við þessum skrifum með svargrein í Morgunblaðinu, 17. júlí 1928, bls. 6, og segist ekki hafa heyrt nokkurn mann tala um stuðlaberg í sambandi við þetta skraut, „fyr en Landakots- kirkjan var reist, en þá vildi höfundur þessa skrauts tileinka sjer stuðlabergshugmyndina“. Loks má benda á að áratugum síðar, þegar Hörður Ágústsson tekur saman íslenska byggingarsögu hallast hann á sveif með Jens Eyjólfssyni. Hörður Ágústsson, Íslensk byggingararfleifð I, bls. 355. 56 Jónas Jónsson og Benedikt Gröndal, Íslenzk bygging …, bls. 13, 45. 57 Jónas Jónsson og Benedikt Gröndal, Íslenzk bygging …, bls. 45. 58 Ólafur Rastrick hefur bent á að árið 1927 var rætt um það á fundi Hins Íslenska kvenfélags hvað hægt væri að gera til þess að „fegra og prýða Reykjavíkurbæ fyrir 1930“. Ólafur Rastrick, Íslensk menning og samfélagslegt vald 1910–1930, Reykjavík: Hugvísindastofnun, 2011, bls. 214. 59 Jónas Jónsson og Benedikt Gröndal, Íslenzk bygging…, bls. 109. 60 Funkis er sænsk stytting á enska orðinu functionalism og er tekin upp hér þegar stefnan berst hingað um 1930. Funkis er í raun sama stefnan og kölluð er módernismi, eða nútímastefna, á alþjóðavísu. Þetta var róttæk endurhugsun á öllum þáttum húsbygginga og samfélagshug- mynda þess tíma. Öllu því sem kallast gat skraut var ýtt til hliðar því hús áttu að vera meira en augnaprýði. Híbýli áttu ekki aðeins að vera fyrir hina efnameiri heldur átti alþýðan líka rétt á að búa í heilsusamlegu, einföldu og góðu húsnæði. Almenningur átti að njóta sömu grunngæða í húsnæði sínu og þeir sem voru betur settir efnahagslega. Sjá: Guðlaug Sigurðardóttir, „Fagur- fræði einfaldleika og nytsemi“, Fasteignablað Morgunblaðsins, 12. mars 2002. Sjá: http://www. mbl.is/greinasafn/grein/656583/?item_num=182&dags=2002–03–12 [sótt 2. september 2013]. 61 Á þessu skeiði, 4. áratug, blossuðu deilur innan listanna á Íslandi milli framúrstefnumanna og þjóðernissinnaðra íhaldsmanna og sambærilegar deilur eiga sér stað í arkitektúr þess tíma eins og sjá má á viðbyggingu Landsbankans í Austurstræti frá 1934. Benedikt Hjartarson hefur greint átök framúrstefnumanna þess tíma við íhaldsöfl í grein sem birtist í Ritinu 2006 undir heitinu „Af úrkynjun, brautryðjendum, vanskapnaði, vitum og sjáendum“. 62 Ásgrímur Sverrisson og Freyr Þormóðsson, Steinarnir tala … 63 Ásgrímur Sverrisson og Freyr Þormóðsson, Steinarnir tala … 64 Guðjón Samúelsson, „Íslenzk byggingarlist“, Tímarit V.F.Í,6/1933, bls. 53–83, hér bls. 75–76. 65 Höfundur óþekktur, „Nokkur þingskjöl“, Búnaðarrit, 1. desember 1915, bls. 304. 66 Guðjón Samúelsson, „Einkaleyfi“, Tímarit iðnaðarmanna, 1. apríl 1941, bls. 22. 67 Guðjón Samúelsson, „Íslenzk byggingarlist“, bls. 76. 68 Höfundur óþekktur, „Þjóðleikhúsið“, Heimdallur, 6. maí 1933, bls. 1. 69 Höfundur óþekktur, „Þjóðleikhúsið“, bls. 1. 70 Jónas Jónsson, „Saga Þjóðleikhússins“, Nýja dagblaðið, 24. desember 1935, bls. 11. Letur- breyting mín. 71 Höfundur óþekktur, „Maðurinn sem mótaði stuðlaberg og fjallatinda í nútíma byggingar“, bls. 11. 72 Lengi hefur verið grínast með þá staðreynd að Guðjón hafi oft verið svo upptekinn af táknrænu gildi viðhafnarbygginga sinna að hann gleymdi að gera ráð fyrir salernisaðstöðu í þeim. Til dæmis má nefna að bygging Háskólans var komin vel á veg þegar í ljós kom að salernisaðstöðu skorti. Henni var því komið upp í f lýti í kjallara hússins svo fólk þurfti að þramma þangað ofan af þriðju hæð til að ganga örna sinna. Það má ímynda sér að Guðjón hafi verið svo hugfanginn af háleitum hugsunum þegar hann teiknaði skólann að hann hafi hreinlega ekki getað ímyndað sér óvirðulega og lága líkamsstarfsemi. En ef ekki yrði hjá því komist skyldi hún eiga sér stað í dulvitundarhluta hússins, kjallaranum.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.