Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1933, Page 106

104
taka hveitibrauð fram yfir rúgbreið, hve mikils er neytt af sælu kaffi-
brauði og bve algengt sætindaát barna og unglinga er orðið í kaup-
túnunum í héraðinu. Nýmeti fæst hér allt árið: nýr fiskur frá því í
marz og oftast langt fram á haust, rauðmagi seinni hluta vetrar; sel-
kjöt, linisukjöt og höfrunga fæst oft, og svartfugl er nokkuð skotinn
á vetrum, minna þó síðustu árin. Nýll kindakjöt er á boðstólum síðari
hluta sumars og að haustinu, og síðan íshús kom á Dalvík og í
Hrísey, má geyma nýmeti í þeim lil neyzlu á þeim tímum, sem minna
er um það. Ræktun og notkun matjurta hefir farið í vöxt, enda viðrað
óvenjuvel fvrir matjurtarækt flest síðustu sumurin. Alifuglarækt fer
vaxandi, einkum hænsnarækt. Mjólk er nægileg í sveitunum.
Höfðahverfis. Eg beld, að innlend fatagerð bafi heldur farið í vöxt
nú á kreppuárunum, þegar ullin var í sem lægstu verði. Matarræði
er ekki verulega fjölbreytt, en þó mjög víða tveir réttir í miðdegismat.
O.varfj. Kvenfólk gengur nú skjóllegar búið en síðustu ár, t. d.
ekki í silkisokkum hversdags. Matargerð tekur litlum breytingum.
Mætti vera fjölliæfari. Tilíinnanlega illt er um nýmeti oftast. Nærri
þýðingarlaust að ráðleggja sjúklingum það. Kartöfluræktun var meira
stunduð en nokkru sinni fyrr og uppskeran ágæt, enda árferðið
dæmalatt.
Pistilfj. Notkun garðávaxta mun fara vaxandi við það, að garðrækt
hefir nokkuð aukizt, sérstaklega rófnarækt. Annars er það fullkomið
vandræðamál frá mínu sjónarmiði, að fólk skuli skirrast við að kaupa
kartöflur, vegna þess, bve þær eru dýrar, sem stafar af því, að fluttar
eru að innlendar kartöflur, sem bæði eru mun dýrari en útlendar
kartöflur, þrátt fyrir tvennskonar toll á þeim, og auk þess miklu
verri vara, t. d. mikið smárusl í þeim, berjastærð, sem auðvitað eng-
inn matur er. Síðan innflutningshöftin komu, má segja, að ávextir
sjáist hér ekki.
Vopnafj. Uppskera úr görðum með allra bezta móti og garðrækt
nú stunduð meira en áður. Langflestir munu nú hafa fengið nægan
garðmat handa heimilum sínum og sumir meira. Yfirleitt ganga menn
hér mjög sæmilega til fara og þrifnaður má teljast, eftir atvikum,
sæmilegur. Þó virðist mér sem framför hafi lítil orðið tvö síðustu
árin og sumstaðar jafnvel afturför, einkum í kauptúninu. Þetta gildir
þó ekki nema um einstöku heimili. Er það að vísu ekki nema að
vonum, eins og erfitt hefir verið um álnavöru og fatakaup. Fólk hefir
naumast getað haldið fatnaði sínum og þvotti við, og leiðir slíkt fljót-
lega til aukins óþrifnaðar. Nú virðist þetta ætla að lagast, og vonandi
eykst þá einnig þrifnaðurinn. A langflestum heimilum eru nú unnin
heima sokkaplögg, nærfatnaður og að nokkru leyti utanyfirfatnaður
barna (peysur). A nokkrum stöðum eru ofin vaðmál og tvistdúkar.
Mest eru notuð prjónaföt. Þá virðist aukin viðleitni eiga sér stað til
að framleiða sem mest af matvælum heima og notfæra sér allt heima-
fengið sem bezt. Má í því sambandi nefna, að garðrækt hefir aukizt
mikið bæði í sveitinni og kauptúninu. Ræktunin evkst í kringum
kauptúnið, þótt hægum skrefum sé, og kúm og kindum fjölgar þar.
Verður ekki annað séð, en að það sé þessi smábúskapur, sem heldur
í mönnum lífinu, nú þegar enga vinnu er hægt að fá og ekki liægt