Fræðaþing landbúnaðarins - 04.02.2005, Qupperneq 20

Annað sem mikilvægt er að skoða við endurskoðun loftslagsstefnunnar er að leggja mat á
hvort Island kunni að sjá sér hag í að nýta sér sveigjanleikaákvæðin þijú í bókuninni. Þó
íslenska ákvæðið komi í veg fyrir að selja kvóta úr landi er ekkert því til fyrirstöðu að kaupa
kvóta ef líkur eru á því að losun hérlendis fari yfír úthlutaðar heimildir. Þá er einnig hægt að
afla sér heimilda með þátttöku í verkefnum um sameignlegar framkvæmdir eða hreina
ffamleiðslutækni. Rétt er að taka ffam að ekki er nauðsynlegt að ríki séu beinir þátttakendur í
verkefnum heldur geta þau heimilað lögaðilum, bæði fyrirtækjum og félögum, að vinna sér
inn heimildir með þátttöku í slíkum verkefnum. A meðan engar takmarkanir um losun hafa
verið settar á fyrirtæki innanlands vantar þó alla hvata fyrir fyrirtæki til að nýta sér þessa
möguleika.
Enn önnur leið sem Island gæti hugsanlega nýtt sér sveigjanleikaákvæðin væru sú að bjóða
erlendum aðilum að fjárfesta í sameiginlegum ffamkvæmdum á íslandi vegna verkefiia í
landgræðslu og skógrækt. Talsvert hefur verið rætt um kosti kolefhisbindingar á íslandi, bæði
vegna þess að þar fer saman ávinningur við að græða upp landið og binda kolefhi og einnig
vegna þess að íslenskur eldfjallajarðvegur getur bundið meira kolefni en margar aðrar
jarðvegstegundir. Kolefnisbinding er því talinn geta verið hagkvæmur kostur í samanburði við
margar aðrar leiðir til að halda styrk kolefhis í andrúmslofti í skefjum. Þó gert sé ráð fyrir að
flest verkefni um sameiginlegar framkvæmdir eigi sér stað í Austur-Evrópu og ríkjum fyrrum
Sovétríkjanna er ekkert því til fyrirstöðu, samkvæmt samningnum, að slíkar ffamkvæmdir eigi
sér stað í hvaða Annex B ríki sem er. Ef slík verkefni ættu sér stað yrði það með þeim hætti að
erlendir aðilar myndu fjárfesta í skógræktar- og/eða landgræðsluverkefnum og fengju í
staðinn auknar losunarheimildir heima fyrir. Binding kolefnis yrði því ekki skráð í
losunarbókhald hérlendis en ísland nyti góðs af öðrum ávinningi sem skógræktar- og
landgræðsluaðgerðir geta leitt af sér (Auður H Ingólfsdóttir, 2004).
Sé litið til núverandi stefhu stjómvalda í loftslagsmálum telur höfundur þessarar greinar
núverandi stefnumörkun hvorki mjög metnaðarfulla né ítarlega í samanburði við
stefnumörkun í mörgum öðmm iðnríkjum. Hugsanlegt er að þeir samningar sem Island náði
ffam um svigrúm til að auka losun séu svo hagstæðir að auðveldlega sé hægt að standa við
skuldbindingar bókunarinnar án þess að mikið sé í lagt, og því hafi ekki þótt ástæða til að
leggja mikla vinnu eða kostnað í að finna leiðir til að draga úr losun. Þá hefur ffamkvæmd
stefnunnar ekki verið mjög skipulögð og sum atriði í stefnumörkuninni sem stjómvöld hafa
lítið sinnt, eins og t.d. ffæðsla til almennings.
Lokaorð
Mikilvægt er að hafa í huga að Kyotóbókunin er aðeins fyrsta skrefið í þá átt að draga úr
losun gróðurhúsalofftegunda. Samningaviðræður fyrir næsta skuldbindingartímabil munu
hefjast strax árið 2005 og engin trygging er fyrir því að Islandi takist að halda áffam í þær
rúmu heimildir sem gilda fyrsta skuldbindingartímabilið. Kyotóbókunin í heild gerir ráð fyrir
að losun dragist saman um 5,2 % frá iðnríkjum en engin mörk em sett á þróunarríki. Til að ná
tökum á loftslagsvandanum er talið að nauðsynlegt að draga úr losun um tugi prósenta. Því er
ljóst að verkefhið er rétt að hefjast og afar mikilvægt að horfa lengra en einungis að uppfylla
þær skuldbindingar sem Kyotóbókunin setur fyrir tímabilið 2008-2012.
Heimildir
Arctic Council. Impacts of a Warming Arctic: Arctic Climate Impact Assessment (ACIA), Cambridge University
Press, 2004. (sjá: http://www.acia.uaf.edu/)
Auður H Ingólfsdóttir. Alþjóðlegt samstarf. Möguleikar Islands að nýta sér sveigjanleikaákvœði
Kyotóbókunarinnar. Samantekt unnin fyrir loftslagshóp Landvemdar. Október 2004. (sjá:
http:www.landvemd.is)
18