Fræðaþing landbúnaðarins - 04.02.2005, Qupperneq 67

Er talið að verulegar líkur séu á að aukin mjólkumeysla í þijá til fjóra skammta á dag
geti haft umtalsverð jákvæð áhrif á lýðheilsu og almenna vellíðan. Frá hreinu
efnahagslegu sjónarmiði mundi þetta einnig hafa í för með sér mikinn spamað innan
heilbrigðisþjónustunnar.
Þetta samband milli aukinnar mjólkumeyslu og betri heilsu er frá markaðslegu
sjónarmiði ákaflega mikilvægt fyrir mjólkuriðnaðinn og mun gefa marga áhugaverða
möguleika í komandi framtíð. Eitt af stóm heilbrigðisvandamálum framtíðar sem
mikið er rætt um í dag er offita bama og fullorðinna. Fyrir mjólkuriðnaðinn væri það
mjög sterkt að geta staðhæft að böm sem drekka mjólk séu grennri en önnur böm og
auk þess borði þau einnig fjölbreyttari fæði, minna af sælgæti og gosdrykkjum og
þannig fullyrt að “mjólk geri böm grennri”. Jafnffamt að geta greint ffá því að konur
sem drekka mjólk með matnum eigi auðveldara með að halda réttri þyngd og segja
þeim að alls ekki sé æskilegt að hætta mjólkurdrykkju ef þær vilja halda sinni þyngd
eða léttast. Sama gildir um fullyrðingar er varða lækkun blóðþrýstings eða hættu á að
fá krabbamein, sykursýki, hjarta- og æðasjúkdóma og heilablóðfall.
Markfæði
Á síðari áram hefur hlutverk mjólkur og mjólkurafurða orðið enn mikilvægara á sviði
hins svokallaða markfæðis (e. functional food) þ.e. matvæla sem innihalda eða búa
yfír ákveðnum eiginleikum sem sérstaklega er ætlað að hafa tiltekin áhrif á heilbrigði.
Fjöldinn allur af mismunandi vömtegundum hafa litið dagsins ljóss og margar þeirra
náð góðum árangri á markaði, aðallega í Evrópu, Japan og Bandaríkjunum. Spáð er að
aðeins í Evrópu verði árleg velta á markfæði orðin á bilinu 250 til 500 milljarðar
innan fárra ára og muni vaxa um 20% á ári sem er 20 sinnum meiri vöxtur en í
matvælaiðnaðinum almennt.
Heilsubætandi gerlar
Að mestu er um að ræða hinar svokölluðu heilsugerlavörar (e. probiotic products) sem
aðallega gmndvallast á mjólk og mjólkurafurðum. Rannsóknir á þessu sviði hafa leitt í
ljós að margar gerðir mjólkursýrugerla geta haft jákvæð áhrif á bæði heilsu og
vellíðan. Þetta hefur leitt til þess að fjöldinn allur af mismunandi vörutegundum með
sértæka heilsubætandi eiginleika hafa komið á markaðinn. Þessar vömr hafa m.a. áhrif
á meltingarkerfíð, ónæmiskerfið, niðurgangspestir og fæðuofnæmi en einnig em á
markaði markfæði með sérhæfðari áhrif eins og til lækkunar blóðþrýstings. Afar
mikilvægt er að þær fullyrðingar sem notaðar em um heilsubætandi áhrif vömnnar
byggi á niðurstöðum úr viðurkenndum vísindalegum rannsóknum því annars er hætt
við að neytandinn missi trú á vömnni.
Líjvirk efni í mjólk
Á síðari ámm hafa birst niðurstöður margra áhugaverðra rannsókna sem gefa til kynna
að ákveðin innihaldsefni í mjólk hafi sértæk heilsubætandi áhrif hvað varðar margar
tegundir sjúkdóma. í tengslum við þetta hefur meðal annars áhuginn á ýmsum
lífVirkum (e. bioactive) innihaldsefnum mjólkur eins og peptíðum og fitusýmm aukist
til muna en margar niðurstöður vísindalegra rannsókna hafa gefið sterklega til kynna
að mörg þessara lífvirku innihaldsefna hafi vemdandi áhrif gagnvart ýmsum
sjúkdómum. Vísindamenn hafa fundið um 60 ensím og önnur lífvirk prótein og
fitusýrur í mjólk sem hafa jákvæð áhrif á heilsuna
Líjvirk peptíð myndast m.a. við niðurbrot mjólkurpróteina við sýringu eða í
meltingunni. Hluti þessara peptíða em lífvirk (biomessenger) og geta haft mun meiri
áhrif en áður var talið. Fjöldi rannsókna hafa verið gerðar á peptiðum ffá bæði mysu-
65