Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2006, Side 29

Sjúkraskýlið að Brekku
Aðalmenn: Jónas Kristjánsson, héraðslæknir
Halldór Benediktsson, Skriðuklaustri
Brynjólfur Bergsson, Asi
Björgvin Vigfússon, Hallormsstað
Varamenn: Sigurður Jónsson, Hrafnsgerði
Sigurður Einarsson, Mjóanesi
Jón Bergsson, Egilsstöðum
Sáu þeir að mestu um skipulag fram-
kvæmdanna við sjúkrahúsið, bæði varðandi
aðdrætti á efni og vinnutilhögun auk
ijármála.
Aðföng efnis og framkvæmd
Allt efni varð að flytja á hestum því engir
vegir fyrir utan hestagötur voru til staðar á
þessum árum. Voru aðdrættir bæði seinlegir
og erfíðir. Var byggingarefnið í heild áætlað
um 380 hestburðir og skiptu bændur í
Fellum, Fljótsdal, Skriðdal og á Völlum
milli sín fíutningunum og var miðað út frá
höfðatölu í hverjum hreppi. Skiptist það
þannig að Fljótsdælingar áttu að flytja 105
hestburði, Vallamenn 109, Skriðdælingar
og Fellamenn 83 hvor. Voru 120 hestburðir
fluttir strax þetta fyrsta sumar 1904.
Aðdrættir voru erfiðir því yfir tvo
fjallvegi þurfti að fara. Sumt var flutt frá
Reyðarfírði og sáu Fljótsdælingar, Fella-
menn og Norður-Vallamenn um þann
flutning. Einnig var flutt efni frá Seyðisfírði
og einhverju var skipað upp við
Krosshöfða, höfnina við Fléraðsflóa. Máttu
menn koma efininu annað hvort að Brekku
eða að Jónstanga gegnt Brekku. Síðan
skyldi það ferjað yfír á bátum.
Unnið var að kjallaranum yfír sumarið
og haustið og vinnan reiknuð í dagsverkum.
Var greiðslan fyrir hvert dagsverk kr. 2,50
og fyrir hest með kerru kr. 2,00.
Þann 28. desember 1904 var kjallarinn
nær fullgerður og voru þá dagsverkin orðin
rúmlega 236 miðað við 10 tíma vinnu en
hestvinnan um 50 og kostnaðurinn kominn
upp í 1.067,06 krónur. Afram var síðan
unnið jafnt og þétt eftir því sem vinnuafl
fékkst og peningar leyfðu og tók spítalinn
til starfa 4. mars árið 1907.
Fjáröflun og kostnaður
Fyrstu Ijármunir til byggingarinnar voru
samskot, sem safnast höfðu frá einstakl-
ingum í öllum hreppum læknishéraðsins,
gjafafé frá fyrirtækjum, stofnunum og
fleirum. Þann 28. maí 1904 var gjafaféð
orðið 5.550 krónur og skiptist þannig:1
1. Samskotafé úr öllum
hreppum Fljótsdalshéraðs
að undanskildum Eiðahreppi,
er vantaði samskotahluta úr. 1.900,00
2. Landssjóður 800,00
3. Gránufélagið 200,00
4. Pöntunarfélag Fljótsdalshéraðs 300,00
5. Ur sýslusjóði Suður-Múlasýslu 150,00
6. Úr sýslusjóði Norður-Múlasýslu 200,00
7. Frá stórkaupmanni Th. Thostrup. 500,00
8. Frá stórkaupmanni L. Jöllner 250,00
9. Frá ýmsum mönnum á Seyðisfirði 350,00
10. Frá tombólusjóði Fljótsdælinga 800,00
11. Frá Jökuldalshreppssveitarsjóði 100,00
Samtals kr. 5.550,00
Mikla rausn sýndi einnig Norðmýlingurinn
Sigurður Jónsson, búvörusali í Kaup-
mannahöfn en hann gaf 2.400 krónur auk
þess sem hann hét 300 krónum árlega fyrstu
fímm árin sem ganga áttu í rekstur
skýlisins. Ennfremur var leitað til ýmissa
sjóða um styrki. Má þar nefna Landssjóð,
Sýslusjóði Norður- og Suður-Múlasýslna
og fleiri. Einnig var reynt að fá kaupmenn
til að lækka eða fella niður skuldir. Meira að
segja ákvað stjórn sjúkraskýlisins að halda
„lotterí“ og átti ágóðinn að fara upp í kaup
á tækjum í baðherbergi. Til gamans má geta
27