Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2006, Blaðsíða 110

Múlaþing
Benedikt Gíslason frá Hofteigi. Eigandi myndar:
Ljósmyndasafn Austulands.
1889“.19 Ólíklegt verður að telja, að
Jökiildœla hafí verið til svo lengi, ekki
geymst og verið uppskrifuð, t. d. er
sennilegt að séra Sigurður Gunnarsson
hefði fengið hana hjá stéttarbróður sínum,
hefði hann átt hana.
Benedikt Gíslason frá Hofteigi. Hér er rétt
að geta, að til er í nokkrum eintökum í
Héraðsskjalasafni Austfirðinga á Egils-
stöðum grein eftir Benedikt Gíslason frá
Hofteigi, sem nefnist „Jökuldæla saga“.
Hér er notað vélrit, sem merkt er A6. 215-
13. Ekki get ég fundið að greinin hafi
nokkurn tímann verið prentuð, en hún
hlýtur að vera samin eftir 1947, því að
nefnd er endurprentun Jökuldœlu í
Islendinga sögum í útgáfu Guðna
Jónssonar. Verið gæti að Benedikt hefði
einhvem tímann flutt þetta í útvarp, en ekki
hefur upptaka varðveist hjá Ríkisútvarpinu
og ekki þótti ástæða til að leita í dagskrám
útvarpsins að hugsanlegum flutningi.
í greininni ræddi Benedikt sagnir um
Jökuldœlu, sem er lengra og meira mál en
hér verði rakið eða tekið til umræðu.
Aðalheimildarmaður hans var Eiríkur
Sigfússon bóndi á Skjöldólfsstöðum, faðir
Skjaldar Eiríkssonar, sem nefndur verður
hér á eftir. Einnig ræddi Benedikt þá sögn,
að Guðmundur Snorrason, sem síðar getur
meir, hefði lesið Jökuldælu á unga aldra og
það sem hann mundi hefði verið að mestu
„samhljóða því, sem skrifað var eftir Pétri
jökli“. Benedikt gat þess að Guðmundur
hefði skrifað „grein í Austra og gerði getur
að því, hvar helzt bókin væri niður komin.
Þótti honum líklegt, að séra Guttormur
Guttormsson í Stöð ... hefði eignazt bókina
en hún síðan gengið til tengdasonar hans,
Einars Helgasonar á Þorbrandsstöðum".
Benedikt aftók að bókin hefði lent til
Einars. Páll Pálsson á Aðalbóli hefur ekki
getað fundið greinina í Austra, en
hugsanlegt er að hér geti verið ruglingur við
greinina í Norðurlandi eftir Jón Pálsson,
sem vitnað er til hér að framan. Til þess
gæti bent, að ferill sögunnar er að sögn
Benedikts mjög líkur því sem er í
fyrrnefndri grein eftir Jón Pálsson.
Benedikt þekkti Guðmund og rakti
samskipti sín við hann og hugmyndir hans
um feril Jökuldælu, en taldi þó að
Guðmundur hefði ekki getað haft söguna
heila.
Benedikt benti hér réttilega á, að faðir
Péturs Péturssonar yngsta á Hákonar-
stöðum, Pétur í miðið, gæti ekki tímans
vegna haft sögu sína eftir Erlendi Guð-
mundssyni í Hofteigi. Þess vegna giskaði
hann á að elsti Pétur hefði lesið söguna hjá
séra Erlendi. Um afdrif bókarinnar hafði
hann það helst að segja, að hún hefði getað
lent í poka hjá Ólafi syni Erlends, sem var
holdsveikur förumaður, og verið brennd að
honum látnum. Þessi tilgáta er ekki í
108