Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2006, Síða 121

Jökuldæla
Skjöldúlfstöðum stendr bærinn Hjarðar-
hagi, skammt inn frá Teigará). Teigr var
ónuminn milli landnáms Hákonar og
Þorsteins torfa, sem nam Jökulsárhlíð, og
bjó á Torfastöðum (í Hlíð), og lögðu þeir
hann til hofs (eins og Landnáma segir). Þar
er nú Hofteigr kirkjustaðr á Jökuldal (innan
til í teignum sjást enn menjar af blótstað
hinum foma).
Skjöldúlfr, er bjó á Skjöldúlfstöðum, var
annar landnámsmaðr á Jökuldal, og nam
land allt austan megin Jökulsár, frá Húsá
(innan við Skeggjastaði) upp að Hólkná.
Skjöldúfr bygði bæ sinn í landnámi
Hákonar, og reiddist hann Skjöldúlfi fyrir
það, er hann bygði þar að sér fornspurðum,
og skorar hann Skjöldúlf á hólm. Skyldi
þeir berjast á hólma í Hólmavatni (það er á
Túnguheiði milli Jökuldals og Vopna-
fjarðar).
Hákon dýrkaði Þór; stóð hof hans á felli
norðr og upp af Hákonarstöðum (það heitir
enn Þórfell). Þángað gekk Hákon hvern
morgun þegar fært var veðr, berhöfðaðr og
berfættr. Þegar kom að hólmstefnudegi, var
Hákon snemma á fótum, og gekk til hofsins
að biðjast fyrir, en frosthéla hafði fallið um
nóttina, og kól Hákon á minnstu tá. Af
þessu taldi hann sér fótinn stirðan til vígs,
tók sverð sitt og hjó af tána, batt svo um og
reið til hóhnsins.
Þenna sama morgun bjóst og Skjöldúlfr
snemma til hólms; hafði hann með sér
skjaldkonu eina, er Valgerðr hét. En sem
þau komu norðr á heiðina, sáu þau þar á
einni tjörn 18 álptir sárar. Sagði þá
Skjöldúlfr, að skjaldmeyin skyldi gæta
álptanna á tjörninni, þángað til hann kæmi
aptr. Síðan reið hann á hólminn og barðist
við Hákon. Lauk svo viðskiptum þeirra, at
Skjöldúlfr féll, og heygði Hákon hann þar í
hólmanum. Sér þar glöggt hauginn enn í
dag. En það er að segja af skjaldmey
Skjöldúlfs, að hún elti álptimar þángað til
hún sprakk. Heitir tjömin síðan Valgerðar-
hlaup.
Hákon átti bú á Víðirhólum (norðr á
heiðinni, upp af Hákonarstöðum); hét sá
Brandr sterki, er varðveitti búið. Einn vetr
rak frá Brandi í miklu norðvestanveðri 80
geldínga til dauðs fyrir fossana í Gilsárgili,
inn og vestr frá Skjöldúlfstöðum.
Gaukr hét bóndi er bjó á Gaukstöðum
(það eru nú nefndir Gagrstaðir), hann var
hinn mesti smiðr og skartsmaðr. Eitt haust
reið Gaukr með mörgum mönnum til hofs,
og var Brandr sterki í för með þeim. Þeir
riðu ofan eptir dalnum og yfir Jökulsá á
Goðavaði. Meðan þeir riðu vaðið, stjakaði
Brandr hesti Gauks, svo hann rasaði, og
blotnuðu skrúðklæði Gauks. Af því reiddist
Gaukr, og hét að hefna á Brandi. Vorið eptir
snemma ríðr Gaukr norðr á Víðirhóla og
drepr þar á dyr; Brandr gengr til dyra, og
vegr Gaukr hann þar, síðan kastar hann
líkinu í stóra lind hjá bænum; hún heitir
síðan Brandslind.
Brandr var frændi Eiríks, er bygði
Eiríkstaði (sá bær er næsta höfuðból inn frá
Hákonarstöðum), og var nefndr Eiríkr
morri. Þegar Eiríkr fréttir víg Brands, hyggr
hann á hefndir við Gauk, en treystist eigi að
eiga við hann, því Gaukr var hverjum
manni betr vígr, og átti hið bezta sverð, er
hann hafði sjálfr smíðað. Eiríkr átti og
sverð, er Gaukr hafði smíðað honum, miklu
síðra að kostum, en líkt útlits.
Eitt sinn fréttir Eiríkr, að Gaukr muni
fara upp að Brú (sá er næstr bær inn frá
Eiríkstöðum) og gista á leið að Hákoni á
Hákonarstöðum. Griðkona ein var að
Hákonarstöðum, vinveitt Eiríki. Hana fínnr
hann og fær henni sverð sitt, og biðr hana
ná sverðinu frá Gauki og færa sér, en láta
sitt koma í staðinn. Þessu lofar hún. Nú
kemr Gaukr og gistir á Hákonarstöðum. En
119