Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2011, Page 157

Kristján Jónsson Vopni
Jónssonar. Það er allfjölbreytt að efni, alls
43 færslur, en undir hverri færslu geta verið
margir liðir eða atriði. Of langt mál yrði að
birta hér alla skrána, en hún er um 6 blaðsíður.
Því verður að stikla á stóru og geta um helstu
atriðin.
Bernsku- og æskuminningar
Kristján hefur m. a. skrifað bemsku- og æsku-
minningar sínar og er handritið um 100 bls.
en blaðsíður misstórar. Þar rekur hann fyrst
minningar sínar frá Vopnafirði fram til þess er
hann flytur austur á Hérað 16 ára. Hann segir
frá mönnum er hann kynntist eða heyrði af á
Vopnafírði, íþróttaiðkununr þar og ýmsum
atburðum. Athyglisverð er frásögn hans af
arnarhreiðri í svo nefndum Arnarstapa við
ströndina á milli Leiðarhafnar og þorpsins á
Vopnafirði. Kveðst hann hafa kastað steini í
hreiðrið og brotið eggin. Einnig lýsir hann för
sinni frá Vopnafírði og austur í Fljótsdal 1877.
Hann segir frá búskaparháttum í Fljótsdal
á þeim tíma er hann kemur þangað og ber þá
saman við búskaparhætti í Vopnafirði. Telur
hann að velmegun hafí verið jafnari í Fljóts-
dal en í Vopnafírði og búfé yfirleitt fleira á
hverjum bæ þar en í Vopnafírði og framfarir
meiri í Fljótsdal en hann átti að venjast úr
Vopnafirði.
Hann getur um ýmsa bændur í Fljótsdal
t.d. Sigfús Stefánsson frá Skriðuklaustri og
Ólaf Stefánsson í Hamborg, Jón Einarsson
á Víðivöllum ytri, Andrés Kjerúlf, Þorsteinn
hreppsstjóra í Brekkugerði, Einar Guttorms-
son, Sölva Vigfússon á Arnheiðarstöðum
o.f.l. Hann minnist á glímuiðkanir í Fljótsdal
sem. „voru háðar í samhandi við Skrúfu-
fundina..“ er þar átt við félagsfundi hins
svonefnda Skrúfufélags. Segir Kristján að
formaður þess félags hafi verið Guðmundur
Hallsson bóndi í Bessastaðagerði og siðar í
Mýnesi. (Sjá annars grein um Skrúfufélagið
í Glettingi 2. tbl. 2003). Hann segir einnig frá
prestunum séra Lárusi Halldórssyni á Val-
þjófsstað, síðar fríkirkjupresti á Reyðarfirði
og séra Sigurði Gunnarssyni í Asi og síðar á
Valþjófsstað. Merkileg er einnig frásögn af því
er fjórir bændur í Fellum keyptu bát af Halldóri
Magnússyni á Sandbrekku. Kristján var einn af
ijórum ungum mönnum er fluttu bátinn niður
Bjarglandsá og Selfljót og út á Héraðsflóa og
svo upp Lagarfljót, fram hjá Lagarfossi og upp
að Skeggjastöðum í Fellum. Lýsir hann því
ferðalagi og áfangastöðum á leiðinni.
Ýmsir þættir
Kristján hefur skrifað sérstaka þætti um eftir-
talda menn: Stefán Erlendsson skáld er uppi
var á 18. öld og fyrri hluta 19. aldar, séra Stefán
Pétursson prest á Hjaltastað áður á Desjar-
mýri og séra Þorvald Asgeirsson í Hofteigi.
Hann skrifaði einnig um Jóhannes Jónsson
sem kallaður var „blessaður unginn“, Stefán
Asbjömsson á Bóndastöðum, Halldór Jónsson
(kúða), Andrés Kjerúlf og séra Pál Pálsson
í Þingmúla. Einnig má nefna þátt um hætti
manna í Vopnafírði og víðar varðandi mat,
matarsiði og hreinlæti. Kristján skrifaði fyrir-
lestur um Lambanesþing, sem hann flutti á
Eiðum 1921, en hann var fyrstur manna til
að koma auga á þennan foma þingstað í landi
Hijótar. Birtist fyrirlestur hans um Lambanes-
þing íArbókhins íslenska fornleifafélags árið
1924. Fleiri erindi mun Kristján hafa flutt á
mannamótum t. d. þátt um þingstaði á Fljóts-
dalshéraði á þjóðveldistíma, þátt um landnám
einkum á Jökuldal og þætti um trúmál.
Kveðskapur
í safni Kristjáns er allmikið af skáldskap eftir
hann, aðallega ljóð og stökur og eftirmæli
eða erfiljóð og a.m.k. ein saga líklega eftir
Kristján, en einnig kveðskapur eftir aðra til
dæmis Pál Ólafsson skáld.
Bréfasafn
Loks er varðveitt í Héraðsskjalasafninu
bréfasafn Kristjáns rúmlega 100 bréf frá
155