Saga - 2014, Page 91

stýrir þú svá mjǫk undir veðr skipinu?“ Leifr svarar: „ek hygg at stjórn
minni, en þó enn at fleira, eða hvat sjái þér til tíðenda?“ Þeir kváðusk
ekki sjá, þat er tíðendum sætti. „ek veit eigi,“ segir Leifr, „hvárt ek sé
skip eða sker.“ Nú sjá þeir ok kváðu sker vera. Hann sá því framar en
þeir, at hann sá menn í skerinu. „Nú vil ek, at vér beitim undir veðrit,“
segir Leifr, „svá at vér náim til þeira, ef menn eru þurftugir at ná várum
fundi, ok er nauðsyn á at duga þeim; en með því, at þeir sé eigi friðmenn,
þá eigu vér allan kost undir oss, en þeir ekki undir sér“. Nú sœkja þeir
undir skerit ok lægðu segl sitt, kǫstuðu akkeri ok skutu litlum báti
ǫðrum, er þeir hǫfðu haft með sér. Þá spurði Tyrkir [förunautur Leifs],
hverr þar réði fyrir liði. Sá kvezk Þórir heita ok vera norrœnn maðr at
kyni: „eða hvert er þitt nafn?“ Leifr segir til sín. „ertu sonr eiríks rauða
ór Brattahlíð?“ segir hann. Leifr kvað svá vera. „Nú vil ek,“ segir Leifr,
„bjóða yðr ǫllum á mitt skip ok fémunum þeim, er skipit má við taka.“
Þeir þágu þann kost ok sigldu síðan til eiríksfjarðar með þeim farmi, þar
til er þeir kómu til Brattahlíðar; báru farminn af skipi. Síðan bauð Leifr
Þóri til vistar með sér ok Guðríði, konu hans, ok þrimr mǫnnum ǫðrum,
en fekk vistir ǫðrum hásetum, bæði Þóris ok sínum félǫgum. Leifr tók
fimmtán menn ór skerinu. Hann var síðan kallaðr Leifr inn heppni.5
ekki er vitað með vissu hver tengsl eru á milli þessara texta og hefur
margt verið skrifað um það. en síðasta rannsóknin á því efni leiddi
til þeirrar niðurstöðu að hvorki hefði höfundur eiríks sögu rauða
stuðst við Grænlendinga sögu né höfundur Grænlendinga sögu við
eiríks sögu rauða; þær væru skráðar um svipað leyti, líklega um
aldamótin 1200.6 Í fljótu bragði séð virðist það benda til þess að sög-
urnar séu báðar reistar á munnmælum, að hluta til ólíkum en að
öðru leyti sameiginlegum, og væri það þá mikilvæg vísbending um
að sögurnar eigi rætur í sögulegum veruleika. Að vísu hefur Helgi
Skúli kjartansson varpað þeirri tilgátu fram að sögurnar af fundi og
könnun vínlands séu reistar á dróttkvæðum vísum sem sagnahöf-
undar hafi skilið á ólíkan hátt og stundum staðsett á ólík um stöðum
hvers vegna var leifur eiríksson …? 89
4 Kristni saga. Útg. Sigurgeir Steingrímsson. Íslenzk fornrit 15:2 (Reykjavík: Hið
íslenzka fornrita félag 2003), bls. 30. Vínland er leiðrétting. Í hdr. er Vindland.
5 Grænlendinga saga. Útg. Matthías Þórðarson. Íslenzk fornrit 4 (Reykjavík: Hið
íslenzka fornrita félag 1935), bls. 253–254.
6 Ólafur Halldórsson, Grænland í miðaldaritum (Reykjavík: Sögufélag 1978), bls.
398–400.
7 Helgi Skúli kjartansson, „*vínlandsvísur. enn ein heimildin farin forgörðum?
(eða bara ábyrgðarlítil hugdetta — með býsna ábyrgri fótnótu þó.)“ Ægisif reist
Berg ljótu Soffíu Kristjánsdóttur fimmtugri 28. september 2000 (Reykjavík: Menningar-
og minningarsjóður Mette Magnussen 2000), bls. 48–49.
Saga haust 2014 .qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:15 Page 89