Saga - 2017, Page 34

menningarverðmæti sem byggja skal á til framtíðar“ og áhersla
skuli lögð á „hið staðbundna.“ Þetta sé grundvallaratriði til þess að
tryggja „hagsæld borgarinnar til framtíðar og sérstöðu hennar
meðal borga.“ Í aðalskipulaginu er beinlínis sagt að nýjar bygg ingar
í eldri hverfum skuli lagaðar að „einkennum byggðarinnar þannig
að þær verði til bóta fyrir umhverfið og sagt að hér sé átt við ein-
kenni grunnbyggðarmynsturs, hæð og hlutföll og eftir atvikum stíl.“
Lögð er sérstök áhersla á að virða einkenni Reykjavíkur innan
Hringbrautar með lágreista byggð og að ekki sé „heimilt að reisa
hærri byggingar en 5 hæðir.“
Dæmi
Undanfarin ár hafa komið upp allnokkur tilvik þar sem ekki hefur
verið tekið tillit til þeirra háleitu markmiða sem fram koma í lögum
og stefnumótun hins opinbera og Aðalskipulags Reykjavíkur um að
vernda staðarandann. Hér verður stuttlega fjallað um þrjú áberandi
tilvik sem hafa verið í umræðunni undanfarið.
Þegar deiliskipulag Austurhafnar (Hafnartorgs)35 var í kynningu
voru gerðar athugasemdir við að engar kröfur væru í skilmálum
gerðar um ásýnd nýbygginganna á þessum stað og hvernig þær
mættu aðlagast staðaranda kvosarinnar. Í athugasemd var vísað til
greiningar sem gerð var þegar deiliskipulag kvosarinnar var unnið
og samþykkt árið 1986.36 Höfundarnir, Dagný Helgadóttir og Guðni
Pálsson, lögðu áherslu á örfá einföld atriði og skilgreindu staðarand-
ann áður en sjálf deiliskipulagsvinnan hófst.
Niðurstaða þeirra var í stórum dráttum sú að stefna skyldi að
húsum sem yrðu reituð niður þannig að sama áferð og útlit yrði
hvergi lengra en 10–15 metrar í götumyndinni. Hæðir yrðu stallaðar
frá 2–3 hæðum upp í 6–7 hæðir með hallandi þökum. Þessum
orðum fylgdu skýringarmyndir, sem höfundarnir gerðu á sínum
tíma, ásamt líkani af öllu svæðinu. kvosin var talin eftirsóknarverð
vegna umhverfisins og fólk sameinaðist um að standa vörð um
anda staðarins.
álitamál 33
35 Deiliskipulag Austurhafnar samþ. 22.04.2015, sjá Vef. http://reykjavik.is/
sites/default/files/skjol_borgarstjornarfundur/umhverfis_og_skipulagsr_2204
.pdf, skoðað 5. okt. 2017.
36 Dagný Helgadóttir og Guðni Pálsson, Deiliskipulag af Kvosinni 1986 (Reykjavík:
Borgarskipulag 1986).
Saga haust 2017 _11_(13.11.).qxp_Saga haust 2004 - NOTA 25.10.2017 12:53 Page 33