Saga - 2017, Page 200

Honum fannst hinsvegar mikilvægast að taka fyrst á vanda veik-
ustu einstaklinganna.
Ég ætla að taka þá, sem eru óþrifnastir og hættulegastir, því að þeir
ættu aldrei að vera annarstaðar en á spítölum. En ég get ekki nógsam-
lega tekið fram, að þetta á að eins að vera byrjun til viðunandi skipu -
lags á geðveikramálum, gjöri menn sig ánægða með það til lengdar, er
bótin sannast að segja ekki stór og framfarirnar ekki heldur.47
Niðurlagið í tilvitnuninni er áhugavert og sýnir skýrt að Schierbeck
leit á tilboð sitt sem fyrsta skref á langri vegferð til þess að bæta
aðbúnað geðveikra í landinu.
Viðbrögð stjórnvalda við hugmyndum Schierbecks
Fjárlaganefnd Alþingis athugaði hugmyndir Schierbecks og ákvað
að semja frumvarp til laga um geðveikrastofnun á grundvelli þeirra.
Valtýr Guðmundsson var flutningsmaður frumvarpsins. Það kom
fram í orðum hans af þessu tilefni að það hefði þurft að semja um
þessa starfsemi sérstök lög því ómögulegt hefði verið að afla fjár
beint af fjárlögum.48 Samkvæmt frumvarpinu átti landsstjórnin að
láta í té eina af jarðeignum landssjóðs til afnota fyrir geðveikrastofn-
un. Ef það gengi ekki eftir yrði veitt 5000 kr. fjárheimild úr lands -
sjóði til að kaupa jörð eða jarðarhluta. Grunnur undir hús stofnun-
arinnar og íbúðarhús skyldi síðan afhendast ókeypis til eigenda.
Geðveikrastofnuninni var ætlað að hýsa minnst 16 sjúklinga og
skyldi greiða úr landssjóði kostnað við reksturinn eftir reikningi eig-
enda, en þó eigi meira en 10.000 krónur á ári. Landshöfðingi átti í
samráði við eiganda stofnunarinnar að ákveða hvað skyldi greiða
með hverjum sjúklingi. Amtmönnum bar að taka við umsóknum
um inntöku á stofnunina og réð eigandi hver fengi móttöku á spítal -
ann.49
Umræður voru litlar um frumvarpið og var það afgreitt til lands-
höfðingja sem lög frá Alþingi 24. ágúst árið 1901.50 En ekki var sopið
maðurinn sem kom og fór 199
47 Christian Schierbeck, „Nokkur orð um geðveikrahæli á Íslandi“, bls. 196 og 202.
48 Alþingistíðindi 1901 B, d. 880.
49 Alþingistíðindi 1901 C, bls. 565.
50 Alþingistíðindi 1901 A, d. 404; Þ.Í. Íslenska stjórnardeildin XIX. 32. Journal 19,
nr. 885. Bréf frá Valtý Guðmundssyni til Ólafs Halldórssonar skrifstofustjóra,
dagsett 1. nóvember. 1901.
Saga haust 2017 _11_(13.11.).qxp_Saga haust 2004 - NOTA 25.10.2017 12:54 Page 199