Úrval - 01.06.1953, Blaðsíða 52

50
ÚRVAL
hinni er gyðja sannleikans. Guð-
ir með hauks- sjakala- og ibis-
fuglshöfuð hafa eftirlit með at-
höfninni og 42 dómarar vopn-
aðir hnífum og skrýddir strúts-
fjöðrum sem sannleikstáknum,
hlýða á málsbætur hinna dauðu.
Meðal fornleifa, sem grafnar
hafa verið upp á vorum tímum,
hefur fundizt í hundruðum ein-
taka forn egypsk bók, dánar-
bókin, sem lögð var í gröfina
hjá hinum dauðu, og er full af
heilræðum til hins látna, varð-
andi það, hvernig eigi að forðast
örðugleika og lifa lífinu í öðrum
heimi.
Við upphaf borgarmenning-
ar, þegar menn misstu bein
tengsl við hina dauðu haugbúa
og fóru að trúa á sameiginlegt
dauðra ríki langt í burtu, hefði
ekkert verið eðlilegra en að
hinir dauðu hefðu steingleymzt,
þegar þeir yfirgáfu jarðlífið. En
við þróun borgarlífsins verður
til hugmyndin um siðferðilegt
mat, þannig að fyrir hina dauðu
er um að ræða tvo vegi til dán-
arheima. Annar liggur til dval-
arstaðar góðra manna og hinn
til dvalarstaðar vondra manna.
Þessar hugmyndir koma fram
hjá Grikkjum og Egyptum, en
ná hámarki hjá Persum, en þar
þróast þær þannig að dvölin í
dánarheimum er tímabundin
eða þar til allir verða dæmdir á
efsta degi eftir hugarfari sínu
og verkum. Þessi hugmynd
berst yfir í gyðingdóminn.
Þegar Jerúsalem gafst upp
fyrir Nebúkadnesar árið 597 f.
Kr., var Gyðingum sem kunnugt
er refsað með babýlónsku her-
leiðingunni frá 586 til 538 f. Kr.
Atburður þessi hefur geysimikla
þýðingu í sögu trúarbragðanna.
Hann kemur því til leiðar, að
hin upprunalega hugmynd Gyð-
inga, að dauðinn sé hinzti á-
fanginn, þróast eftir útlegðina í
Babýlon í von um nýtt líf eftir
dauðann. Með tilstyrk kristin-
dómsins sem tekur upp þessa
hugmynd, breiðist að nýju út
trúin á líf eftir dauðann.
íslam er arabíska og þýðir
undirgefni, þ. e. undir guðs
vilja. Orðið táknar þau trúar-
brögð, sem stofnuð voru af Múh-
ameð (571—632). I Kóraninum
segir hann, að boðskapur sinn
sé áframhald þeirra opinberana,
sem komi fram í bókum Gyð-
inga og kristinna manna.
Múhameðzk guðfræði á fullt í
fangi með að sameina hinar
tvær kennisetningar sem er
uppistaða Islams, þ. e. trúna á
líf eftir dauðann ásamt eilífð-
ardómi og trúna á óhagganleg
örlög. Almætti guðs og frjáls-
um vilja mannsins er komið í
sátt með þeirri skýringu, að for-
lögin séu forákveðin aðeins í
stórum dráttum. Þótt lokaniður-
staðan verði hin sama bera
mennirnir ábyrgð á einstökum
atriðum.
__Múhameð*) var miklu fremur
*) Sjá greinina „Hver var Múham-
eð?“, í 4. hefti 11. árg.