Úrval - 01.12.1955, Side 77

TVÍEÐLI KONUNNAR
73
is og knúinn til að lifa óvirku
lífi þolandans, færist jafnvel
yfir andlit hans svipur kven-
legrar þolinmæði; en kona sem
nauðsyn knýr til ítrustu átaka
fær á sig yfirbragð karlmennsku
og áræðis. Hið raunverulega
umræðuefni okkar hér er því
hinn lítt bærilegi tvískinnungur
í manneðlinu.
Sálfræðilegar athuganir hafa
leitt í ljós, að kveneðli karl-
mannsins er hið innra með hon-
um, en karleðlið hið ytra, og að
karleðli konunnar er hið innra
en kveneðlið hið ytra. Því
minna sem konan þekkir og
metur karleðlið innra með sér,
því frumstæðara verður það:
ofsafengið og óstýrlátt, en þó
oft hetjulegt. Á sama hátt getur
hið innra kveneðli kaiimanns,
sem hann afneitar, lýst sér í
því að hann gerir kröfur til
verndar gegn öllum óþægindum,
ætlast til gullhamra og hagar
sér eins og heimtufrekur krakki.
Þegar hann er þannig, hugsar
hann illa til kvenna, dæmir þær
eins og hið bannhelga kveneðli
sjálfs sín. Bæði körlum og kon-
um er þetta ákaflega viðkvæmt
mál, þar sem báðum finnst þau
verði að vera algerir karlmenn
eða algerir kvenmenn, og gætu
verið það, ef hið gagnstæða
kyn gæfi þeim tóm til. Bæði
bregðast illa við, ef þetta
er dregið í efa. En ef við við-
urkennum ekki andstæðurnar
í eðli okkar, þá hlýtur sá þátt-
urinn sem við afneitum að verða
bældur, og þá um leið auðmýkj-
andi fyrir okkur, ef hans gætir
í fari okkar. Þetta er mjög
vandmeðfarið mál, og aðeins
einlæg sannfæring um þann
mikla ávinning, sem að því yrði
ef unnt væri að glöggva sig á
því, gefur mér kjark til þess
að ræða það.
Það er fífldirfska að ætla sér
að skilgreina karleðlið og kven-
eðlið; samt mun ég hætta á
það. Ég fylgi öðrum sálfræð-
ingum þegar ég segi: „karleðlið
sækir í átt að marki“. I fram-
haldi af því má segja að það
aðhafist svo að breyting eigi
sér stað. Sá sem aðhefst eitt-
hvað ber ábyrgð á athöfn sinni,
þannig býður hann hættunni
heim, því að fyrra ástandi hefur
verið breytt. Með því að standa
við athöfn sína hefur hann orð-
ið einstaklingur, og þá er kraf-
ist af honum hugsunar og á-
ræðis. Þaninn bogi og beinskeytt
ör karleðlisins var nauðsynleg
til þess að menning gæti orðið
til og lífið þokast áfram. Það
er því sízt að undra þótt kven-
eðlið yrði að þjóna því og annast
það og einnig trúa á mátt þess,
jafnvel begar sá máttur var
víðsfjarri. Þó að karlmaðurinn
getið verið sterkur, hefur hann
alla tíð þarfnazt stuðnings kon-
unnar, eins þótt hún geti verið
honum hættuleg. Hún veikir
hann, ofurselur hann ástríðum
sínum, barnaskap og öllu því
sem er frumstæðast og form-
lausast í honum sjálfum. Það