Gátt - 2009, Blaðsíða 39

39
V I N N U M A R K A Ð U R I N N
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
áætlun til þess að mæta þeim tölfræðilegu breytingum sem
orðið hafa og miðla þeim upplýsingum til félaga sinna.
Hvernig geta launþegasamtökin átt þátt í breytingaferl-
inu? Alls staðar á Norðurlöndunum hefur margs konar starf-
semi komist á laggirnar, þar sem lágur aldur starfsmannsins
hefur skipt meginmáli um þátttöku, t.d. í símenntun tengdri
vinnustaðnum, þannig að þeir elstu eru útilokaðir.
Annars vegar hefur reynslan sýnt að þátttaka fagfélag-
anna getur breytt miklu um niðurstöðuna, sér í lagi fyrir þá
starfsmenn sem minnst mega sín. Hins vegar sýnir reynslan
líka að þátttaka fagfélaganna tryggir ekki af sjálfu sér þátt-
töku eldra starfsfólks í símenntun né heldur til að bæta
aðstöðu þeirra í starfi.
Skýrslan frá ESN 2008 hefur að geyma fjölmörg dæmi
um verkefni og starfsemi þar sem stuðningur fagfélaga réð
úrslitum.
Þörfin er brýn fyrir kraftmiklar tilraunir og skapandi
lausnir á vandamálinu – sér í lagi nú við breytta fjár-
hagsstöðu á Norðurlöndum.
T I L L Ö G U R
1. Vinnustaðurinn. Þróun þekkingar og hæfni á sér stað
á vinnustaðnum sem er því mikilvægur til fræðslu. Það
margborgar sig að efla þekkingu starfsfólksins.
2. Þjálfun kennaranna. Þær stofnanir, sem bjóða upp á
menntunartækifæri, verða að fjárfesta í aukinni hæfni
kennara til að annast fræðslu fullorðinna með tilliti til
hinna sérstöku þarfa eldra starfsfólks.
3. Fagfélög og samstarfsaðilar þeirra verða að stuðla
að breytingu á hugarfari gagnvart eldra fólk að starfi,
í námi og að eldast með því að auka sveigjanleika og
fjölbreytni náms og starfs á efri árum.
4. Eldra starfsfólkið sjálft verður að taka virkari þátt í
þessari, – sérstaklega gagnvart fagfélögum – með því
að leita stuðnings til að koma á framfæri hinum sér-
stöku þörfum sínum fyrir víðtækari valkosti.
5. Fjölmiðlar. Allir aðilar ættu að sjá fjölmiðlum fyrir áhuga-
verðum dæmum og stuðla þar að umræðu milli kynslóð-
anna um „virka öldrun“ út frá margs konar sjónarhóli.
6. Norðurlandaráð ætti að styrkja hraustlega það starf
sem ríkisstjórnir aðildarlandanna vinna til þess að
símenntun verði öllum raunveruleiki. Þetta starf bein-
ist sérstaklega að tækifærum og samstarfi til að halda
áfram símenntun eldra starfsfólks.
ESN-hópurinn leggur til að sérstakur starfshópur
verði myndaður til að vinna að þessu verkefni. Sá hópur
yrði skipaður fólki sem væri fulltrúar aðila vinnumark-
aðarins og fræðslustofnana sem vinna sérstaklega að
fræðslu eldra fólks.
ESN-skýrslan er fáanleg í heild sinni á heimasíðunni:
www.nordvux.net
U M H Ö F U N D I N N
Bernharður Guðmundsson er fyrrverandi fræðslustjóri Þjóð-
kirkjunnar og rektor Skálholtsskóla. Hann hefur unnið að
fræðslumálum, ekki síst á sviði fjölmiðla, víða um lönd á
vegum Lúterska heimssambandsins. Hann á sæti í starfs-
hópum um fullorðinsfræðslu á vegum norrænu kirkjusam-
takanna og norrænu ráðherranefndarinnar. Hann er varafor-
maður Öldrunarráðs Íslands.
A B S T R A C T
It is a deplorable waste of human capital when people are
forced to retire before they want to do so themselves. It is
immensely expensive for society that has financed the edu-
cation of these people. This has been a problem in the Nordic
countries where retirement age has actually been lowering.
But there is more to this. Negative, long established mindsets
and prejudices against older workers have had considerable
influence, to the degree that people in their fifties find it dif-
ficult to get a new job. This is known in all the Nordic coun-
tries and therefore the Nordic Council of Ministers has set
up a workgroup to address this problem. The group is called
ESN and has recently published a comprehensive report. The
following is a summary of its conclusions. The report can
be accessed at: http://www.nordvux.net/download/4970/
active_learning_print.pdf