Gátt - 2009, Blaðsíða 83

83
R Á Ð G J Ö F O G R A U N F Æ R N I M A T
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Undirbúningsvinna og þáttur hennar í hvernig til tekst. •
Hlutverk einstakra aðila (ráðgjafa, matsaðila og verkefn-•
isstjóra) og hvaða hæfni þessir aðilar þurfa að búa yfir.
Raunfærnimatsferlið sjálft og einstaka þættir þess. •
Gæðaviðmið og gátlistar.•
Leiðarvísinn má finna á vef Fræðslumiðstöðvar atvinnulífs-
ins, www.frae.is. Þar er einnig að finna gátlista um einstaka
þætti varðandi undirbúning og framkvæmd raunfærnimats.
Námskeið
Útbúið hefur verið námskeið fyrir aðila sem koma að raun-
færnimati. Hvert námskeið er 15 kennslustundir og tilgang-
urinn er: Að kynna fyrir þátttakendum hugtakið raunfærnimat
og þjálfa þá í því að vinna við raunfærnimat samkvæmt því
ferli sem þróað hefur verið hér á landi. Námskeiðið er liður
í því að formfesta raunfærnimatsferlið, stuðla að gæðum og
mæta síauknum þörfum og eftirspurn eftir raunfærnimati í
samræmi við kostnaðarþátttöku ríkisins. Haldin voru fimm
tilraunanámskeið og var mikil umræða um raunfærnimat
og matsaðferðir áberandi. Í umsögnum um námskeiðin kom
fram hversu mikilvæg þessi umræða væri.
S K R Á N I N G Á N I Ð U R S T Ö Ð U M
M A T S A Ð I L A
Undanfarið hefur verið unnið að gerð hjálpartækis fyrir mats-
aðila þannig að niðurstöður úr raunfærnimati séu gagnsæjar
og hægt að skoða þær eftir að mat hefur verið framkvæmt
komi til ágreinings. Tækið byggist á því að matsaðili svarar
spurningum eftir matssamtöl við einstaklinga. Spurning-
arnar snúa að beidd og dýpt þekkingar, rangfærslum, trú-
verðugleika og rökum fyrir niðurstöðum. Spurningarnar eru
almennar þannig að þær nýtast í öllum verkefnum en hægt
er að aðlaga þær einstökum verkefnum.
IÐAN fræðslusetur hefur gert prufur með stuttum
umsögnum matsaðila og Fræðsluskrifstofa rafiðnaðarins
hefur útbúið reiknilíkan fyrir niðurstöður. Hvort tveggja hefur
reynst vel og mikilvægt að í upphafi verkefna að sé tekin
ákvörðun um hvernig skráningu skuli háttað. Góð hjálp-
artæki eru mikilvæg. Í flestum tilvikum, þegar raunfærnimat
er framkvæmt, er ekki ágreiningur um niðurstöður en þegar
hann kemur upp þurfa traust gögn að vera til staðar.
R É T T U R Þ E S S S E M F E R Í M A T
Í evrópskum reglum um raunfærni er lögð mikil áhersla á rétt
þess sem fer í raunfærnimat. Þar á meðal er réttur hans til að
gera athugasemdir og að til staðar sé skýr leið fyrir fyrirspurnir
og formlegar kærur. FA hefur fengið viðhorf matsaðila, ráð-
gjafa og stjórnenda raunfærnimatsverkefna um hvaða leiðir
eru bestar í þessu efni og viðhorfin eru svipuð. Að vandað
sé til framsetningar á niðurstöðum og þær séu aðgengilegar
og sýnilegar þeim sem fer í mat ef upp koma ágreiningsmál.
Helstu tillögur snúa að því að mikilvægt sé að gera skýran
greinarmun á fyrirspurnum og hins vegar kæruferli. Einnig að
tryggja að framkvæmdaraðili sé ekki úrskurðaraðili í málum
sem hann á aðkomu að. Gert er ráð fyrir að tillögur FA fari til
menntamálaráðuneytisins fyrir áramót.
A Ð H A L D A U T A N U M N I Ð U R S T Ö Ð -
U R O G K O S T N A Ð
Þegar lagðir eru peningar í verkefni er spurt um árangur. Í
samstarfi FA við sérfræðingahóp NVL (sjá grein um NVL ) um
raunfærni annars staðar á Norðurlöndunum koma reglulega
upp vangaveltur um þessa þætti en minna er um svör. Ísland
hefur nokkra sérstöðu, annars vegar vegna smæðar og ein-
faldleika og hins vegar vegna þess að flest raunfærnimats-
verkefni hafa verið á afmörkuðu sviði. Í upplýsingum felast
tækifæri, tækifæri til að þróa og tækifæri til að miðla reynslu
til annarra.
Niðurstöður okkar um kostnað eru þær að raunfærnimat
kostar um 1/3 af því sem skólaganga kostar. Þá er miðað við
verklegar greinar en búast má við að það dragi saman með
þessum aðferðum þegar kemur að bóklegum greinum.
Fyrstu vísbendingar um árangur eru að koma fram. Bak
við þær eru ekki formlegar kannanir heldur var hringt frá
IÐUNNI fræðslusetri og Fræðsluskrifstofu rafiðnaðarins í þá
aðila sem lokið höfðu raunfærnimati á þeirra vegum og spurt
hver staða þeirra væri í dag. Niðurstaðan var að 73% höfðu
hafið nám að nýju og þegar þetta er skrifað hafa 59 manns