Gátt - 2009, Blaðsíða 52

52
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
árunum 2006 til 2020 muni fjölbreyttar hæfnikröfur (ISCED 5
og 6) verða gerðar til um 41 milljónar starfa. Núverandi sam-
setning hæfni vinnuaflsins verður að breyta á þessum áratug
þar sem miðlungs hæfnikröfur (ISCED 3 og 4, sem vanalega
fela í sér kröfur um verkmenntun) verða gerðar til nærri því
55 milljónir lausra starfa. Færri en 10 milljónir starfa standa
þeim til boða sem geta ekki sýnt fram á eða geta aðeins sýnt
fram á fábreyttar hæfnikröfur.
Á L Y K T U N U M S T E F N U
Niðurstöður áðurnefndra athugana benda til þess að meiri
kröfur um leikni muni líklega verða gerðar. Til þess að Evrópa
verði áfram vel samkeppnisfær þarf að móta stefnu sem
tryggir að vinnuaflið geti lagað sig að þessum skilmálum.
Evrópa þarf verkáætlun til að fullnægja kröfum efnahagslífs
sem er þjónustulægt með áherslu á þekkingu. Áframhald-
andi þjálfun og ævinám þurfa að styðja við verklag sem gerir
fólki kleift laga leikni sína stöðugt að sífelldum breytingum á
formgerð vinnumarkaðarins.
Unga kynslóðin, sem kemur á vinnumarkaðinn á næsta
áratug, getur ekki fullnægt öllum kröfum sem vinnumark-
aðurinn mun gera um leikni starfsmanna. Þetta hefur áhrif
á námsframboð. Ævinám er mikilvægast í því sambandi.
Það gerir kröfu til þess að útfæra metnaðarfulla áætlun sem
dregur úr fjölda þeirra sem hætta snemma í skóla, koma á
yfirgripsmikilli áætlun fyrir fullorðinsnám og áætlun um nám
í vísindum og tækni.
Þótt nám sé mikilvægt til að bæta hæfni leysir það ekki
að fullu vanda sem fylgir ofskólun og vanskólun. Flösku-
hálsar í þeim hlutum vinnumarkaðarins sem gera miklar
kröfur um leikni kunna að valda launaskriði þar. Samtímis
því kann framboð á vinnuafli, sem býr yfir fábreyttri leikni,
að vera umfram eftirspurn sem veikir samningsstöðu þeirra
og þar af leiðandi laun og starfsskilyrði.
Til stefnumörkunar mundi koma sér vel að hafa upplýs-
ingar um hvort mislægni í leikni er skammvinnt (núningur á
vinnumarkaði sem hverfur eftir nokkurn tíma) eða langvar-
andi ástand sem gerir kröfu til markvissra aðgerða.
Fullnægjandi mat á leikni þeirra sem hafa vinnu er mik-
ilvægt til að forðast að leikni starfsmanna fari til spillis og til
að unnt sé að gera sem mest úr þeirri leikni sem við ráðum
yfir. Þetta á einkum við um þá sem fábreyttar formlegar
hæfiskröfur eru gerðar til, eldri starfsmenn, farandverkamenn
og þá sem snúa aftur á vinnumarkað. Mat og vottun þekk-
ingar, leikni og færni getur komið að gagni til að gera nám
hagkvæmara. Sameiginleg evrópsk verkfæri, meginreglur og
gangverk sem þróast í verkáætluninni „Education and train-
ing 2010“ þurfa að vera samhæfð og sett fram í viðeigandi
umbúðum.
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1996 20062001 2015 2020
Fjölbreyttar hæfnikröfur Miðlungs hæfnikröfur Fábreyttar hæfnikröfur
20,8% 25,1%22,9% 29,1% 31,3%
45,8% 48,3%49,7% 49,9% 50,1%
33,4% 26,5%27,5% 21,0% 18,6%
Þörf Endurnýjun Samtala
0–20 20 40 60
20,4
84,9
105,3
19,6
21,4
40,9
–12,4
22,0
9,7
13,1
41,5
54,7
80 120100
Fjölbreyttar hæfnikröfur
Miðlungs hæfnikröfur
Fábreyttar hæfnikröfur
Milljónir
Samtals
Mynd 3. Hlutföll flokkaðra hæfnikrafna ESB 25+
Mynd 4. Breytingar á flokkuðum hæfnikröfum til starfa frá
2006 til2020 í milljónum ESB 25+