Gátt - 2009, Blaðsíða 98

98
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
T A L A Ð , L E S I Ð O G S K R I F A Ð Á T U N G U H Á L S I
SÓLBORG JÓNSDÓTTIR
nokkrar hugmyndir frá lestrarkennslu í Finnlandi fyrir innflytj-
endur fengu að fljóta með.
Nemendur fengu leir og leiruðu allt stafrófið, bæði litlu
og stóru stafina, eins og gert er í Ron Davis-leiðréttingu.
Þetta var gert til að nemendur fengju tilfinningu fyrir stöf-
unum á annan hátt en að horfa á þá á blaði eða reyna að
skrifa þá með blýanti á blað. Leirinn hjálpaði nemendum
mikið við að festa útlit stafanna í minninu í upphafi námsins.
Þegar búið var að vinna með stafina sjálfa og stafrófið var
farið vel í hljóðmyndun og að tengja saman hljóð, stafi og
hreyfingu við orð sem nemendur þekktu úr daglegu lífi. Leik-
ræn tjáning var óspart notuð á námskeiðinu enda kennarinn
leikari og leikritahöfundur. Önnur verkfæri, sem voru notuð
í gegnum allt námskeiðið, voru lítil spjöld með stöfunum. Á
einu spjaldi var einn stafur. Í upphafi merktu nemendur stóru
stafina með rauðum límmiða og litlu stafina með grænum
límmiða. Nemendur röðuðu orðum í rétta röð eftir kenn-
aranum sem stafaði orð. Þeir fundu stafina, sögðu hljóðin,
settu orðið saman, skrifuðu það síðan upp á blað og lásu
það aftur. Þessi „finnska“ aðferð hjálpaði nemendunum að
tengja saman stafi, hljóð, lestur og skrift. Nemendur komu
með hugmyndir um hvaða orð þá langaði að læra að lesa og
skrifa og sköpuðu sinn eigin orðabanka, bæði sameiginlegan
og hver fyrir sig í sérstök orðasöfn.
Vettvangsheimsókn á Borgarbókasafnið var hluti af nám-
skeiðinu. Þar var tekið vel á móti nemendum og þeim kynnt
safnið. Það var mikill sigur fyrir marga að fylla út umsókn
um bókasafnskort og fá það í hendur í lok heimsóknarinnar.
Einnig kom það nemendunum skemmtilega á óvart að hægt
var að fá tónlist og kvikmyndir lánaðar á safninu auk þess
sem þar eru barnabækur á ýmsum tungumálum, m.a. taí-
lensku.
Hópurinn tók miklum framförum fljótt. Þau voru dugleg
að vinna heima, að skrifa í skriftarbækur og vinna stutt verk-
efni, voru virk í tímum og mjög áhugasöm. Það var greinilegt
þegar nemendur höfðu æft sig heima því að stökkin urðu stór
hjá þeim sem æfðu sig af fullum krafti. Í tímunum æfðu nem-
endur sig saman í hóp, með kennaranum, í pörum þar sem
þau hjálpuðu hvert öðru og einnig hvert og eitt með kenn-
aranum. Smám saman lásu þau setningu og setningu eitt og
eitt þar sem kennarinn las með þeim og hópurinn fylgdist
Frá því að byrjað var að kenna
íslensku fyrir útlendinga hefur komið
í ljós að margir einstaklingar, sem
sótt hafa hefðbundin íslenskunám-
skeið, eiga við lestrarörðugleika
að stríða en þetta hefur verið sér-
staklega áberandi á starfstengdum
námskeiðum á vinnustöðum. Mímir-
símenntun fékk styrk frá Starfs-
menntaráði til að halda námskeiðið
Lestur og tal, fyrir innflytjendur
á vinnumarkaði sem eru ólæsir á
latneskt letur. Markmið verkefn-
isins voru að kynna latneskt letur og
íslenska stafrófið, þjálfa lestur og skrift í hagnýtum tilgangi,
örva og þjálfa íslenskt talmál og framburð, að styrkja sjálfs-
mynd nemenda og hvetja þá til frekara náms og þróa leiðir til
að þjálfa lestur og skrift. Námskeiðið var 60 kennslustundir
og var kennt tvisvar í viku í tíu vikur. Nemendahópurinn var
aðallega starfsfólk Landspítala en fleiri bættust við. Nem-
endurnir störfuðu við ræstingar, í þvottahúsi, í býtibúri og
við umönnun. Kennari á námskeiðinu var Vala Þórsdóttir,
íslenskukennari og leikritahöfundur.
Föstudaginn 20. mars 2009 komu 11 nemendur frá
fjórum löndum saman í matsal þvottahúss Landspítala á
Tunguhálsi. Spenna og tilhlökkun en einnig kvíði fyllti loftið.
Nýtt starfstengt íslenskunámskeið var að byrja en í þetta
sinn átti námskeiðið að mæta þeirra þörfum, það er þjálfun í
lestri og skrift á latneska stafrófinu. Allir nemendurnir komu
frá fjarlægum málsvæðum og höfðu allir, utan einn, annað
letur en okkar (þ.e. það latneska) í móðurmáli sínu, ýmist
taílensku, arabísku eða singalísku og voru læsir á sitt letur.
Þeir töluðu mismikla íslensku, sumir voru altalandi en erfið-
leikar vegna íslensks framburðar háðu öllum þátttakendum.
Flestir könnuðust svolítið við íslenska stafrófið þótt enginn
gæti farið hjálparlaust í gegnum það í byrjun. Einn þátttak-
enda var nokkuð læs en óöruggur í skrift en annars var lestr-
arkunnáttan engin í hópnum.
Má segja að við höfum rennt blint í sjóinn en ákveðið var
að nýta m.a. aðferðir úr Ron Davis-aðferðafræðinni í bland
við hefðbundna skriftar- og lestrarkennslu auk þess sem
Sólborg Jónsdóttir