Gátt - 2009, Blaðsíða 53

53
V I N N U M A R K A Ð U R I N N
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Mikilvægt er að viðurkenna að nám og mat eitt og sér
getur ekki leyst vandamál vinnuaflsskorts í Evrópu. Vera
kann að fólksflutningar leysi hann að einhverju leyti. Fólks-
flutningar innan Evrópu munu ekki leysa vinnuaflsskortinn sé
litið til þess að vinnufærum fækkar víða í Evrópusambands-
löndunum og ef höfð er í huga sú tilhneiging sem má vænta
í eftirspurn eftir vinnuafli.
Þótt létt verði þrýstingi á vinnumarkað eins aðildarríkis
á kostnað annars bætir það ekki efnahagslega frammistöðu
Evrópu í heild. Grípa þarf til ráðstafana sem tryggja félags-
lega samheldni og jafnan rétt samtímis því að verkafólk frá
löndum utan ESB er lokkað til starfa sem og þegar verkafólk
í ríkjum ESB flyst milli ESB ríkja.
Vinnumarkaður og félagslegar aðgerðir þurfa að vera
sveigjanlegri til að mæta þörfum þeirra sem verða að skipta
um starf. Auk frumkvæðis að sérstökum vinnumarkaðs-
aðgerðum verður Evrópa að hafa á takteinum hugmyndir um
hvernig hægt er að hámarka starfsfærni vinnuaflsins. Til að
Evrópa verði sjálfbær um vinnuafl í framtíðinni er áríðandi að
konum fjölgi á vinnumarkaði og vinnualdur hækki.
Hvernig verður fundið jafnvægið milli vinnu og fjöl-
skyldulífs? Knýjandi viðfangsefni næstu ára er að sætta
vinnu og fjölskyldulíf í ljósi stefnu í félagsmálum og félags-
legrar ábyrgðar fyrirtækja.
N I Ð U R S T A Ð A
Niðurstaða spárinnar ítrekar nauðsyn þess að rannsaka betur
mikilvægar forsendur fyrir starfsskilyrðum, leikni og sam-
keppni bæði ótryggra og tryggra starfa. Niðurstaðan leiðir
einnig í ljós nauðsyn þess að móta stefnu um ráðstafanir til
að koma í veg fyrir, eða að minnsta kosti draga úr, hætt-
unni á misvægi framboðs og eftirspurnar eftir verkleikni.
Áætlaðar breytingar á vinnumarkaði munu hafa áhrif á
verknám, leiðsögn og ráðgjöf, hvetjandi og letjandi ráðstaf-
anir á vinnumarkaði, fólksflutninga, hreyfanleika og félags-
málastefnu aðildarríkjanna. Allt þetta gerir kröfu til öflugri
stjórnsýslu og samvinnu allra sem eiga hlut að máli, þar með
töldum aðilum vinnumarkaðarins.
Spáin gefur mikilvæga innsýn í, og eykur þekkingu á,
sennilegri þróun evrópska vinnumarkaðarins á næstu árum.
Auk þess vekur hún nokkrar spurningar og bendir á óvissu í
þróun einstakra þátta sem varða eftirspurn starfa og starfs-
hæfni. Er eðli eftirspurnar að breytast? Munu „grundvall-
arstörf“ áfram samræmast upphaflegum skilgreiningum?
Hvaða áhrif munu breytingar á vinnuafli, sem er í boði, hafa á
eftirspurn og hvaða efnahagslegu áhrif getur þessi víxlverkun
haft? Hvaða sérstöku leikni og færni er þörf fyrir í framtíð-
inni? Svörin við þessum og fleiri spurningum fást aðeins ef
Evrópa leggur fram meira fé til rannsókna og greiningar á
áætlaðri þörf fyrir verkleikni.
Megindlegar og eigindlegar aðferðir til að spá fyrir
um og rannsaka víxlverkun framboðs og eftirspurnar virð-
ast áríðandi til að geta skilið skautun starfa og ósamræmis
í verkleikni. Cedefop mun efla rannsóknir sínar með því að
bæta og uppfæra spár, halda áfram rökræðu við hagsmuna-
aðila og við samskiptanet sitt, Skillsnet, ásamt því að efla
aðra starfsemi sem fellur að þessum meginmarkmiðum.
Nú er á vegum Cedefop unnið að spá um framboð á verk-
leikni og ítarlegri greiningu á mögulegu misræmi fram-
boðs og eftirspurnar (skorti á verkleikni, muni á verkleikni
sem er í boði og þeirrar sem óskað er eftir, offramboð og
hæfni umfram þörf). Niðurstöður eru væntanlegar á þessu
ári. Unnið verður náið með sérfræðingum einstakra landa við
að uppfæra og bæta reglulega upplýsingar og aðferðir til að
spá fyrir um framboð og eftirspurn eftir verkleikni. Samhliða
megindlegum mælingum á stöðu einstakra landa kannar
Cedefop hagkvæmni og skilvirkni þess að skilgreina þörf fyrir
verkleikni og verkfærni á vinnustöðum með könnunum hjá
fyrirtækjum/atvinnurekendum til uppfyllingar og til að bæta
gæði upplýsinganna. Þar að auki mun Cedefop rannsaka
hvernig þróun vinnumarkaðar mótar kröfur um verkleikni,
hvernig þátttaka í verknámi hefur áhrif á framboð verkleikni
og í hvaða mæli evrópskur vinnumarkaður skaðast af vanda
sem fylgir misræmi í verkleikni.
Ásmundur Hilmarsson tók saman.
Hægt er að nálgast heftið á http://www.cedefop.europa.eu/etv/
Upload/Information_resources/Bookshop/498/5191_en.pdf