Gátt - 2009, Blaðsíða 49

49
V I N N U M A R K A Ð U R I N N
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Panorama er ritröð á vegum Þróunarmiðstöðvar starfsmennt-
unar í Evrópu CEDEFOP. Heftið „Skill needs in Europe – Focus
on 2020“ kom út 2008. Í heftinu er fjallað um hvers konar
leikni er líklegt að þörf verði fyrir á vinnumarkaði 25 Evrópu-
sambandsríkja auk Noregs og Sviss árið 2020. Eftirfarandi er
frjálsleg endursögn og útdráttur úr áðurnefndu hefti.
Þekking, leikni og færni, sem Evrópa þarf til að ná
árangri í samkeppni á hnattrænum vinnumarkaði, er áber-
andi í umræðu um stefnu Evrópusambandsins. Niðurstöður
umræðunnar verða mikilvægar fyrir íbúa Evrópu sem þurfa
að vita hvaða þekking, leikni og færni auðveldar þeim að
finna sér starf eða halda starfi sínu.
Í Lissabon-áætluninni frá 2000 og öðrum stefnuyfirlýs-
ingum er lögð áhersla á að Evrópa þurfi að búa sig undir
nauðsynlegar breytingar á leikni vinnuaflsins næsta áratug.
Í ályktun ráðherraráðsins, „Ný leikni fyrir ný störf“ frá árinu
2007, er lögð áhersla á nauðsyn þess að mæta væntanlegri
þörf fyrir nýja leikni og endurmenntun með hliðsjón af fram-
boði og eftirspurn. Þetta á einkum við um nokkra geira
atvinnulífsins sem sjá fram á skort á starfsmönnum með þá
leikni sem þörf er fyrir. Í ályktuninni er einnig undirstrikuð
nauðsyn þess að auka almenna leikni og að undirbúa hvernig
skuli brugðist við gjá sem getur myndast milli framboðs og
eftirspurnar eftir leikni. Einnig er bent á nauðsyn þess að
kröfur um þekkingu, leikni og færni verði samþættar félags-
legum og efnahagslegum þörfum. Markmið ályktunarinnar
er að efla greiningu á nýjum störfum og samsvarandi þörf
fyrir leikni evrópska vinnuaflsins.
Árið 2007 sendi Cedefop frá sér heilsteypta og ítarlega
spá um atvinnuþátttöku og þörf fyrir leikni vinnuafls í Evrópu.
Cedefop hefur uppi áform um að spá reglulega fyrir um fram-
boð og eftirspurn eftir leikni. Fyrsta greining Cedefop átti við
árin 2006–2015. Nú hefur Cedefop spáð um þörf fyrir leikni
vinnuafls 25 ríkja innan ESB auk Noregs og Sviss fram til árs-
ins 2020.
Í mars 2008 bauð ráðherraráð Evrópusambandsins
fulltrúum Cedefop að kynna framkvæmdastjórn ESB ítarlegt
mat á leiknikröfum sem má vænta í Evrópu fram til ársins
2020 með hliðsjón af áhrifum tæknibreytinga og öldrun
vinnuaflsins. Einnig var þess farið á leit að fulltrúar Cede-
fop gerðu tillögur að viðbúnaði til að mæta framtíðarþörf í
þessum efnum. Nú er þörf fyrir upplýsingar um evrópskan
vinnumarkað, upplýsingar um þörf í einstökum ríkjum duga
ekki lengur.
Þ J Ó N U S T U G E I R I N N S T Æ K K A R E N N
Í Evrópu fækkaði störfum í frumatvinnugreinum, landbún-
aði og hefðbundinni iðnframleiðslu á sama tíma og störfum
í þjónustu og þekkingarkrefjandi starfsemi fjölgaði. Athug-
anir benda til þess að þessi tilhneiging muni einkenna næsta
áratug, ekki aðeins í stöku ríkjum heldur í Evrópu allri eins og
sjá má á mynd 1.
Þrátt fyrir að vinnumarkaður í mörgum nýjum aðildar-
ríkjum Evrópusambandsins byggist að miklu leyti á landbún-
aði og iðnframleiðslu eru greinileg merki hraðfara breytinga.
Að hluta verða breytingar vegna sérstakra aðgerða í hverju
ríki. Þær spegla einkenni íbúa og athafna yfir landamæri
þegar fjármagn og vinnuafl lagar sig að breytingum í stjórn-
málum og efnahagi. Í sumum ríkjum verða breytingarnar í
gagnstæða átt þegar iðnframleiðsla færist austar og sunnar í
Evrópu. Athuganirnar benda eindregið til þess að þetta muni
einkenna breytingar í náinni framtíð og að þær verði hægar.
U M 2 0 M I L L J Ó N I R N Ý R R A S T A R F A
2 0 2 0
Gert er ráð fyrir að fleiri en 20,3 milljónir starfa bætist við
á árunum 2006 til 2020 þrátt fyrir að á sama tíma fækki
störfum í frumatvinnugreinum um 3 milljónir og um 800 þús-
und í iðnframleiðslu.
Störfum í mannvirkjagerð fjölgaði nokkuð á síðasta ára-
tug. Nú er talið að muni hægja á eftirspurn eftir vinnuafli til
mannvirkjagerðar þannig að færri en hálf milljón starfa verði
til á árunum 2006 til 2020. Gert er ráð fyrir að á næsta ára-
tug muni störfum í dreifingu, flutningum, hótel- og veitinga-
rekstri fjölga um 4,5 milljónir. Á sama tíma er gert ráð fyrir að
störfum, sem ekki eru á almennum markaði, fjölgi um rúmar
4,9 milljónir. Bestu horfur um fjölgun starfa eru í viðskiptum
og þjónustu af ýmsu tagi en þar er reiknað með að fleiri en
14 milljónir starfa verði til á tímabilinu 2006 til 2020.
Af þessu leiðir að nálægt ¾ allra starfa í 25 ríkjum
E V R Ó P A 2 0 2 0 Þ Ö R F F Y R I R L E I K N I
S A M A N T E K T Á S K Ý R S L U