Gátt - 2009, Blaðsíða 99

99
A F S J Ó N A R H Ó L I
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
með. Síðan lásu kennarinn og nemendur allan textann aftur
saman. Kennarinn fylgdist með framförum hvers og eins og
ýtti á þau að halda áfram. Þau gátu öll stautað sig áfram ein í
gegnum texta um daglegt líf í lokin, fyrir utan einn nemanda
sem gat bara lesið stystu orðin.
Árangur námskeiðsins var ótvíræður. Yfirmenn á vinnu-
stöðum nemendanna sáu talsverðar framfarir í tali, skrift og
lestri á latneskt letur. Bæði yfirmenn og nemendurnir sjálfir
sögðu að allir notuðu meiri íslensku í vinnunni og gengi betur
að skilja leiðbeiningar og að nýta sér skrifaðar upplýsingar.
Í stuttu máli sagt tókst verkefnið vonum framar. Það var
greinileg þörf fyrir þetta framtak og voru þátttakendur mjög
þakklátir fyrir að fá námskeið sem hentaði þeirra þörfum.
Allir nemendurnir utan einn voru læsir á sínu móðurmáli en
meirihlutinn kunni ekki íslenska stafrófið. Í lok námskeiðs-
ins voru þó allir stautfærir eða hæglæsir. Tveir nemendanna
eru hugsanlega lesblindir og einn er afar hljóðvilltur. Þessir
nemendur þurfa sérhæfðari úrræði. Nemendurnir tóku ekki
einungis framförum í lestri og skrift heldur einnig í almennri
íslensku og ekki síst í sjálfsöryggi. Það var gott að sjá hvernig
smám saman eins og tognaði úr þeim og þau byrjuðu að
opna sig og spyrja út í ýmislegt sem þau töldu sig ekki geta
spurt um áður. Námskeiðið sýndi að sérhæfð lestar- og skrift-
arnámskeið fyrir fólk, sem er læst á sitt letur en ólæst á það
latneska, getur skilað miklum árangri á stuttum tíma. Nýr
heimur byrjar að opnast fyrir þeim og það er gleðiefni að
þessi hópur heldur áfram að læra á Tunguhálsi í haust með
styrk frá Eflingu – stéttarfélagi og SFR. Vonandi verður hægt
að styðja við bakið á fleirum í þeirra sporum í framtíðinni.
Það er tvennt ólíkt að hafa aldrei lært að lesa og kunna
þá tækni þótt um annað letur sé að ræða. Það er ekki óeðli-
legt að fólk frá fjarlægum málsvæðum sé ólæst á latneskt
letur og því á ekki að fylgja skömm. Færni í lestri og skrift
á öðru letri en móðurmálinu kemur hins vegar ekki af sjálfu
sér og ekki með því að sitja á íslenskunámskeiði með „öllum
hinum“ sem kunna latneska letrið. Það er nauðsynlegt að
fá sérhæfða kennslu og þjálfun í lestri og skrift á nýju letri.
Stjórnvöld, fræðsluaðilar, fyrirtæki og kennarar þurfa að til-
einka sér ný viðhorf gagnvart lestrar- og skriftarkennslu full-
orðinna innflytjenda og námskeið af þessum toga þurfa að
vera sjálfsagður þáttur í námsframboði skóla og stofnana.
Úr umsögnum Völu Þórsdóttur um nemendurna við lok
námskeiðsins:
A var alveg ólæs og erfitt að skilja hana, … hún átti
erfitt með að læra stafrófið en þar spilar aldurinn og van-
mátturinn gagnvart hinu skrifaða orði mikið inn í. Hún tók
miklum framförum á námskeiðinu og var farin að geta
raðað saman orðum og stautað sig áfram í gegnum stutta
texta. Hún víxlar stöfum og sleppir bæði þegar hún les og
þegar hún skrifar en það er oft merki um lesblindu. Hún
þarf meiri lestrar- og skriftarkennslu.
D kunni ekkert í stafrófinu og kemur úr arabískum má
heimi. Í byrjun sneru stafirnir upp og niður, spegluðust
og sneru jafnvel öfugt þótt þeir væru mjög vel skrifaðir
og hún hefði verulega vandað sig. … D er hins vegar
harðákveðin í að læra að lesa og skrifa og æfði sig mikið
heima. Hún var snögg að læra stafrófið og smám saman
fór að bera minna á viðsnúningi og rugli í stöfunum. Hún
var farin að geta lesið hægt og rólega í lok námskeiðs
og skrifa orð við myndir og koma með orð sem hún hafði
skrifað fyrir mig til að fara yfir og leiðrétta.
Útskrift úr námskeiðinu Lestur og tal.