Gátt - 2009, Blaðsíða 50

50
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Evrópusambandsins, Noregi og Sviss verða í þjónustu. Í frum-
atvinnuvegunum er talið að hlutfall starfa muni lækka úr
næstum 8% allra starfa árið 1996 í tæplega 4% allra starfa
árið 2020. Gert er ráð fyrir að hlutfall starfa í iðnframleiðslu
og mannvirkjagerð lækki lítils háttar.
V I N N U A F L S S K O R T U R 2 0 2 0
Til viðbótar þeim 20,3 milljónum nýrra starfa milli áranna
2006 til 2020 þarf að manna 85 milljónir starfa, fjórum
sinnum fleiri, í stað þeirra sem fara á eftirlaun eða fara af
vinnumarkaði af öðrum ástæðum. Samtals verða því 105,3
milljónir starfa á lausu í áðurnefndum 27 ríkjum á bilinu 2006
til 2020.
Árið 2020 verða 223,6 milljónir starfa í 25 ríkjum Evrópu-
sambandsins. Árið 2006 voru 308,6 milljónir manna á vinnu-
aldri (15–64 ára) en Tölfræðistofnun Evrópu gerir ráð fyrir
302,5 milljónum á vinnualdri árið 2020. Á sama tíma og fólki
á vinnualdri fækkar um 6 milljónir verða til meira en 20 millj-
ónir nýrra starfa.
Eins og nú horfir má ætla að skortur verði á vinnuafli
í Evrópu. Tölurnar gefa til kynna að atvinnuþátt taka verði
að vera nærri 74% til að fullnægja eftirspurn eftir vinnuafli.
Samkvæmt Lissabon-áætluninni gert ráð fyrir 70% atvinnu-
þátttöku. Ef Evrópa nær þessu markmiði 2020 mun vinnu-
aflsskortur nálgast 12 milljónir vegna þess að þjálfun vinnu-
aflsins kann að taka lengri tíma en breytingar sem fylgja því
að leggja niður störf á sama tíma og fjölga annars konar
störfum.
S T Ö R F U M S E M G E R A K R Ö F U T I L
M I K I L L A R O G M I Ð L U N G S L E I K N I
F J Ö L G A R
Fyrirsjáanlegar breytingar á vægi stakra geira vinnumark-
aðarins, breytingar á skipulagi vinnu og framkvæmd starfa
munu hafa talsverð áhrif á leiknikröfur sem verða gerðar í
framtíðinni.
Nú eru miklar kröfur um leikni gerðar til þeirra sem
vinna um það bil 40% starfa eins og til dæmis stjórnunar-
eða tæknistörf. Á næsta áratug er gert ráð fyrir að störfum,
sem gera kröfur til mikillar og miðlungsleikni, fjölgi. Að sama
skapi má ætla að eftirspurn eftir vinnuafli til starfa af þessu
tagi muni vaxa.
Gert er ráð fyrir að störfum, sem ekki þarf sérstakt nám
til að vinna, fjölgi einnig. Á hinn bóginn mun störfum fag-
lærðra í landbúnaði fækka, almennum skrifstofustörfum og
22,7 22,5
25,7
25,5
7,1
7,1
7,8 7,8
17,7 20,2
19,6
18,1
23,2
25,7
7,2
5,7
21,7
16,6
23,2 23,3
25,8 25,5
7,0
4,3
24,4 25,9
15,4
7,0
4,3
15,4
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1996 2001 2006 2015 2020
Þjónusta utan markaða
Viðskipti og
önnur þjónusta
Dreifing og flutningar
Mannvirkjagerð
Iðnaður
Frumgreinar og þjónustustofnanir
Grunnskólapróf Starfsnám ýmisskonar Iðnnám
0-5 5 10 15 20 25
Stjórnendur og
embættismenn
Sérfræðingar
Tæknifólk og
sérmenntað starfsfólk
Skrifstofufólk
Þjónustufólk, verslunarfólk
og sölumenn
Verklærðir í landbúnaði
og fiskveiðum
Iðnaðarmenn og
iðnverkamenn
Verksmiðjufólk og
vélstjórnendur
Ósérhæft starfsfólk
Mynd 1. Hlutfall atvinnugreina í vinnumarkaði ESB 25+
Mynd 2. Ætluð breyting á eftirspurn í störf 2006–2020 í
milljónum ESB 25+