Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 51

Vísir - 17.06.1944, Qupperneq 51
VÍSIR — ÞJ(ÖÐHÁTÍÐARBLAÐ 51 ur, svo að þau voru aðeins 115 árið 1923. Ræktunarfélag Norð- urlands var stofnað 1903 og Búnaðarfélag Islands setur upp tilraunastöð í Reykjavík um svipað leyti. Tilraunastöðvar þessar, svo og bændaskólarnir á Hólum og Hvanneyri, sem samkvæmt bændaskólalögun- um frá 1907 skyldu reknir af ríkinu og voru jafnframt efld- ir mjög verulega, hófu tilraun- ir um notkun tilbúins áburðar, svo og notkun grasfræs við jarðrækt. Má segja, að þessar nýjungar væru á algerðu til- raunastigi þennan aldarfjórð- ung. Sláturfélag Suðurlands var stofnað 1907. Um svipað leyti, en þó nokkru fyrr, höfðu ýmis kaupfélög, einkum norðanlands, komið upp sláturhúsum. Gjör- breytti þessi starfsemi kjöt- verkuninni, sem nú varð i góðu lagi, svo að íslenzkt saltkjöt fékk ágætt orð á sig á erlend- um mörkuðum, samanborið við það, sem áður hafði verið. Fyrsta rjómabúið var stofn- að hér á landi aldamótaárið. Fjölgaði þeim ört næstu árin, einkum sunnanlands, og voru orðin 35 að tölu 1912. Var þá um allmikinn smjörútflutning að ræða til Bretlands. Seldist íslenzka smjörið þar allgóðu verði. Var smjörverkun hjá rjómabúunum orðin furðanlega góð. Á styrjaldarárunum 1914 —1918 truflaðist starfsemi þeirra mjög og lögðust þá flest þeirra niður. En þetta er mcrkur áfangi í þróunarsögu mjólkurframleiðslu og mjólk- urvinnslu. Félagsstarfsemi á sviði bú- fjárræktar hófst á þessu ára- bili. Fyrsta nautgriparæktar- félagið var stofnað 1903. Ári síðar var stofnað fyrsta hrossa- ræktarfélagið, en Þingeyingar stofnuðu fjárræktarfélag 1897. Þá var farið að halda búfjár- sýningar liingað og þangað um land. Alla þessa starfsemi má reltja til Búnaðarfélags Islands og margt fleira hliðstætt, sem ekki er hægt að nefna hér. Tíðarfar var fremur hagstætt fram um lok ófriðarins mikla. Voru vaxandi framkvæmdir hjá bændum frá aldamótum til 1914. Túngirðingalögin frá 1903 stuðluðu mjög að því að bænd- ur girtu tún sín, enda byrjaði innflutningur gaddavírs þá, er olli straumhvörfum i þeim efn- um. Jarðræktarframkvæmdir voru allmiklar. Árin 1912—15 voru árlega unnin ca. 150 þús. dagsverk að jarðabótum, eða um þrefalt meira en um alda- mótin. Húsabætur voru tals- Sveitabýli. Heylest. Að slætti. Gripahús og hlaða. verðar. Yfirleitt má segja, að bjartsýni og vaxandi velgengni væri þessi ár og sterlcur áhugi meðal bænda um ýmissar um- bætur, sumpart verldegar, en sumpart á félagslegum grund- velli. En þetta fékk snöggan og óvæntan endi. Heimsstyrjöldin og eftirköst hennar höfðu mjög mikil áhrif á allt atvinnulíf þjóðarinnar. Verðlag hækkaði mjög. Fólk þyrptist úr sveitum til hins hraðvaxandi sjávarút- vegs. Framkvæmdir varðandi landbúnað drógust svo mjög saman, að þær urðu varla meira en Y3 hluti þess, sem var síð- ustu árin fyrir styrjöldina. Kom nú glöggt í ljós, hversu alvarleg og afleiðingarík þau mistök voru í fjármálastjórn landsins, að sjá landbúnaðinum ekki fyrir veltufé jafnhliða og með stofnun Islandsbanka voru sköpuð skilyrði til þess að veita sjávarútvegi rekstrarfé til vaxt- ar og viðgangs. Árið 1919 hafði Búnaðarfélag Islands 60 þúsund kr. úr ríkissjóði til umráða og einar 20 þús. kr. voru veittar til jarðræktarframkvæmda. Voru þetta aðalfjárhæðirnar, sem til landbúnaðarins gengu. Engin lánsstofnun var þá til, sem veitti bændum lán til húsa- bóta eða annara nauðsynlegra umbóta á jörðum sínum. Lög- gjafarvaldið hafði því með að- gerðarleysi og skilningsleysi á þessu sviði algerlega girt fyrir að umbætur gætu átt sér stað í landbúnaði. En hins vegar var þá farið að sækja sjóinn með beztu og fullkomnustu tækjum, sem þá þekktust. Árið 1924 er uppskera af töðu ca. 600 þús. hestar, en af útheyi um 1 milljón hestar. Kartöfluuppskeran um 25 þús. hkg. Sauðféð er talið 580 þús- und, nautgripir um 24 þúsundir og hross 51 þúsund. Landsbúar eru þá rétt um 100 þúsund og af þeim stunda landbúnað og lifa af honum um 40 þúsund manns, eða jafnmargt og um aldamótin. Telja má, að þrátt fyrir bjart- sýni og mikinn framfarahug meðal bænda fyrsta áratug ald- arinnar og allmiklar fram- kvæmdir, þá Ijúki þessu tíma- bili þar með kyrrstöðu hjá landbúnaðinum. Hjálpaði það til, að bændur urðu fyrir stór- kostlegum skakkaföllum vegna harðinda um 1920. Varð því . geysilegur tilkostnaður við bú- fé á mesta verðbólguári í sam- bandi við fyrri heimsstyrjöld, en stórfellt verðfall sigldi í kjöl- farið. Mynduðust þá skuldir hjá mörgum bændum, sem urðu þeim þurigir hlekkir um fót
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Vísir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.