Vísir - 17.06.1944, Side 64

Vísir - 17.06.1944, Side 64
64 VlSIR ÞJÖÐHÁTÍÐARBLAÐ til fiskveiða, 103 rúml. br. Vestmannaeyjahöfn. Þaðan hafa um langan tíma verið gerðir út flestir vélbátar til fiskveiða. Nýtízku vélskip nam 63% af heildaraflanum. Frá árinu 1936 hefir hundraðs- hluti hans ekki farið niður fyrir 40, að undanteknu árinu 1941, er hann nam aðeins 30 rúm- lega, en það ár mátti hexta að síldveiðarnar brygðust að mestu. Hefir þýðing síldveið- anna því vaxið mjög hin síðari árin og er útlit á, að þær eigi enn eftir að verða þýðingar- meiri. Hin siðari ár hefir sifellt verið lögð meiri áherzla á síld- veiðarnar og hefir mikið verið gert til að bæta móttökuskilyrð- in í landi, en á því hefir löngum strandað. Verður komið nánar að því hér á eftir. Verkun og nýting aflans. Lengi fram eftir öldum var verkun og nýting fiskaflans á mjög frumstæðu stigi i landinu. Var fiskurinn eingöngu hertur og þannig fluttur út. Löngu áð- ur en farið var að nota salt við fiskverkun hér á landi, þekktist sú verkunaraðferð erlendis, en salt fékkst þá eigi hér, hvorki við því verði, að mönnum væri kleift að nota það í fisk, né heldur nægilegt magn. Það var eigi fyrr en á 19. öld, að salt- notkun varð hér almenn við fiskverkun og undir lok aldar- innar nxátti heita að barðfisk- verkun væri með öllu horfin, nema innanlandsneyzla. Stóð svo, þar til nú skömmu fyrir styrjöldina, að yfirgnæfandi meiri hluti þorskaflans var salt- aður og |)annig fluttur út. Með komu togaranna, skömmu eftir aldamótin, hófst þó útflutning- ur ísvarins fisks og hefir ávallt noklcur hluti þorskaflans verið fluttur út þannig. I stýrjöld þeirri, er nú stend- ur, urðu alger umskipti hvað þetta snerti, þannig að yfirgnæf- andi meiri hluti þorskaflans hef- ir verið fluttur út isvarinn, en saltfiskurinn er því nær með öllu horfinn. Á s.l ári voru að- eins 2,4% þorskaflans verkuð í salt, en rúmlega 80% flutt út ís- varið. Gera má þó ráð fyrir, að hér sé um tímabundið fyrir- bæri að ræða, og umskipti muni aftur verða að styrjöldinni lok- inni, en hvað þá tekur við er erfitt að segja fyrir um nú. Hin síðari ár hefir tekið að ryðja sér til rúms ný aðferð við verkun þorskaflans, sem virðist eiga mikla framtíð fyrir sér. Er það frysting fisks. Ishús til geymslu á síld til beitu og matvælum hafa verið til hér á landi frá því skömmu fyrir aldamótin síðustu. Fryst- ing á fiski til útflutnings átti sér þó ekki stað fyrr en löngu seinna og það var ekki fyrr en fyrir einum tug ára, að fram- kvæmdir í þá átt hófust fyrir alvöru. Hafa orðið stórstígar framfarir á þessu sviði hin síð- ustu ár og fiskfrystiiðnaðurinn er nú orðinn veigamikill þátt- ur í atvinnulífinu. Á síðastl. ári voru 15,8% ])orskaflans unnin 1 frystihúsunum og verður yænt- anlega mun meira á þessu ári. Svo sem áður segir lagðist herzla á fiski, ncma til neyzlu innanlands, með öllu niður um þar til nú fyrir fáum árum, að þessi verkunaraðferð var aftur upp tekin sem einn liður i þeirri viðleitni, að auka fjölbreyttni framleiðslunnar. Var allmikið hert af fiski á árunum fyrir styrjöldina, en sú verkunarað- ferð hefir nú ])ví nær með öllu orðið að þoka fyrir ísvarða fisk- inum. All-langt mun nú síðan fyrst var tekið að sjóða niður fisk- meti hér á landi, en ávallt hef- ir ])að verið í smáum stíl. — Skömmu fyrir styrjöldina var hafizt handa um niðursuðu fiskmetis, en allt hefir það þó orðið í smærri mæli en menn munu hafa gert sér vonir um. Styrjöldin, sem hefði átt að geta orðið þessum iðnaði lyftistöng, einkum með tilliti til opnunar markaða, varð honum þvert á móti fjötur um fót og hafa ýms- ar af þeim verksmiðjum, sem höfðu hafið starfrækslu, orðið að hætta, eða draga saman segl- in. Er þó vandséð annað en nið- ursuða fiskmetis eigi framtíð fyrir sér hér á landi. Hefir hér verið getið hinna helztu verkunaraðferða á þeim afla, er veiddur er á þorskveið- unum, og skal nú að nokkru skýrt frá verkun og nýtingu síldarinnar. Eins og áður hefir getið ver- ið, var síld sú, er Islendingar veiddu fyrst, notuð eingöngu til beitu á þorskveiðunum. Var hér um þýðingarmikið atriði að ræða, með því að það kom brátt í ljós, að hún tók langt fram þeim beitutegundum, sem not- aðar höfðu verið til þess tíma. Fór það brátt rnjög í vöxt, að síldin væri notuð í þessum til- gangi og nú um nokkra tugi ára hefir sildin verið notuð mjög mikið til beitu og má svo heita, að vart þekkist nú orðið beita. Sé síldinni ekki ast unnt að koma við, þar eð hún veiðist aðallega á þeim tíma árs, þegar hennar er minnst þörf til beitu — er hún fryst og varðveitist þannig sem ný væri, þar til þarf að nota hana. Frá því Norðmenn fyrst hófu síldveiðar hér við land, söltuðu þeir aflan og fluttu þannig út. Islendingar tóku þessa verkun- araðferð ekki upp, fyrr en all- miklu seinna. Fram til ársins 1911 voru aðeins tvær verkun- araðferðir viðhafðar við síldina, þ. e. frysting til beitu og sölt- un. Hlaut þetta að setja nokk- uð þröngar skorður við því, hversu afla mætti mikið, en kom þó tæplega að sök lengi framan af, þar eð aflamagnið takmarkaðist af öðrum ástæð- um, svo sem smátækum veið- arfærum. Með komu herpinót- arinnar hlaut þetta þó að fá þýðingu, því eftir því, sem mönnum lærðist betur að nota þetta stórvirka veiðarfæri og fleiri færðu sér ])að í nyt, jókst beitt nýrri — en því er sjaldn- Vinna við línu. Línuveiði er nú stunduð af flestum bátum á þorskveiðunum. síðustu aldamót. Hélzt svo allt önnur
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.