Morgunblaðið - 05.05.1999, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Áslaug
FULLTRÚAR Mannverndar. F.v. Friðrik Jónsson, ritari Mannvernd-
ar, Sigmundur Guðbjarnason, formaður Mannverndar, Stefán Geir
Þórisson hrl. og Pétur Hauksson, varaformaður Mannverndar.
Mannvernd sendir kvörtun til ESA
Telja ríkið brjóta
ákvæði EES
Gengið til viðræðna við Islenska erfðagreiningu
Hluti gagnagrunns-
ins nnninn úti á landi
FÉLAGASAMTÖKIN Mannvernd
hafa sent kvörtun til Eftirlitsstofn-
unar EFTA (ESA) í Brussel. Sam-
tökin telja, að íslenska ríkið hafi í
nokkrum atriðum brotið skyldur
sínar skv. samningnum um Evr-
ópska efnahagssvæðið með gildis-
töku laganna um gagnagrunn á heil-
brigðissviði. Stefán Geir Þórisson
hæstaréttarlögmaður fer með málið
fyrir hönd Mannverndar.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigð-
isráðherra segir að það komi sér á
óvart að Mannvernd skuli senda
kvörtun sem byggist á samkeppnis-
sjónarmiðum en ekki á grundvelli
persónuverndarsjónarmiða. „Það
hefur legið í loftinu lengi að þeir
myndu senda kvörtun en það kemur
mér á óvart að þeir muni gera það á
samkeppnisgrundvelli," sagði hún.
„Við sem samþykktum lögin teljum
hvorki að lögin stangist á við EES-
samninginn né við alþjóðasam-
þykktir sem ísland er aðili að,“
sagði hún.
Gerð og hagnýting gagna-
grunnsins verði boðin út
Lýtur kvötun Mannvemdar aðal-
lega að því að ákvæði laganna brjóti
gegn samkeppnisreglum EES-
samningsins og reglum samningsins
um frjáls þjónustu og vöruviðskipti,
auk þess sem gerð og starfræksla
gagnagrunnsins sé útboðsskyld á
öllu EES-svæðinu.
Fer Mannvemd þess á leit við
ESA að þeim tilmælum verði beint
til íslenskra stjómvalda að þau hefj-
ist handa um að bjóða út gerð og
hagnýtingu gagnagrunnsins. Um sé
að ræða innkaup ríkisins sem séu
útboðsskyld á EES-svæðinu.
Einnig leggur Mannvernd sérstaka
áherslu á að ESA taki allt gagna-
gninnsmálið til gagngerrar rann-
sóknar með hliðsjón af öllum þeim
ákvæðum EES-samningsins, sem
stofnunin telur koma til álita, að
sögn Sigmundar Guðbjarnasonar,
fonnanns Mannverndar.
Fulltrúar Mannverndar greindu
frá kvörtuninni á blaðamannafundi í
gær. Halda þeir því m.a. fram að
veiting einkaleyfis til eins rekstrar-
leyfishafa leiði til markaðsráðandi
stöðu hans á EES-svæðinu.
Fram kom í máli Stefáns Geirs að
vísað er í kvörtuninni til dómafram-
kvæmdar Evrópudómstólsins um
veitingu einkaréttar til fyrirtækja
til að sinna tiltekinni þjónustu.
Forsljóri ÍE gagnrýnir
Mannvemd
„Það skýtur skökku við þegar
samtök sem segjast vera komin
saman til þess að vemda fólk á ís-
landi, sjá ástæðu til þess að kæra
stjórnvöld á þennan hátt, til þess að
halda utan um og hlúa að því sem
þeir sjá hagsmuni erlendra stórfyr-
irtækja til þess að komast í þessa
vinnu á íslandi. Það skýtur líka
skökku við þegar Sigmundur Guð-
bjamason segir síðastliðinn sunnu-
dag að hann vilji leggja allt á sig til
þess að koma á sátt í þessu máli og
sest svo niður með blaðamönnum 36
klukkustundum síðar og lýsir því
yfir að nú sé hann búinn að kæra
þetta til Eftirlitsstofnunar EFTA,“
sagði Kári Stefánsson, forstjóri ís-
lenskrar erfðagreiningar, í samtali
við Morgunblaðið í gær.
INGIBJÖRG Pálmadóttir, heil-
brigðis- og tryggingaráðhema, hef-
ur ákveðið _að gengið verði til við-
ræðna við Islenska erfðagreiningu
um gerð og rekstur gagnagrunns á
heilbrigðissviði. Hún reiknar með
að viðræðurnar taki talsverðan
tíma. Eitt af því sem hún leggur
áherslu á er að vinna við gerð
gagnagrunnsins verði að hluta tii
unnin á landsbyggðinni.
Tvær umsóknir bárust heilbrigð-
isráðuneytinu um gerð og rekstur
gagnagrunnsins, frá Islenskri
erfðagreiningu og Tölvumyndum.
Heilbrigðisráðherra skipaði í liðinni
viku starfshóp embættismanna til
að meta umsóknir fyrirtækjanna.
Hópurinn skilaði ráðherra greinar-
gerð sl. laugardag og lagði til _að
fyrst yrði gengið til viðræðna við Is-
lenska erfðagreiningu.
„Það sem ræður úrslitum um _að
við kjósum að ræða fyrst við Is-
lenska erfðagi’einingu er að þekking
fyrirtækisins á heilbrigðissviði er
miklu meiri en Tölvumynda,“ sagði
Ingibjörg.
Forskot í læknisfræðilegri
þekkingu
í skýrslu starfshópsins segir: „IE
hefur yfirburðastöðu hvað varðar
þekkingu til þess að velja gögn í
grunninn og vinna úr þeim. Fyrir-
tækið hefur á að skipa fjölda vel-
menntaðra starfsmanna og hefur
sett upp sérstaka deild sem fæst við
meðferð upplýsinga í heilbrigðis-
þjónustu. IÉ leggur fram ítarlega
verkáætlun og tækni-, öi-yggis- og
skipulagslýsingu sem viðræðu-
gi-undvöll. ÍE hefur sterkan fjárhag
og setur fram áætlun um fjármögn-
un við gerð og rekstur grunnsins.
TM er stórt hugbúnaðar- og
þjónustufyrirtæki með mikla
reynslu af gerð og rekstri upplýs-
Á VEGUM samgönguráðuneytisins
í samvinnu við Samtök ferðaþjón-
ustunnar verður ráðist í gerð gæða-
flokkunarkerfis fyrir gististaði á Is-
landi, en kerfið mun rúma allar
gerðir hótela og gististaða.
Ferðamálaráði íslands hefur ver-
ið falin umsjón með gerð staðals og
verður flokkun gististaða í fram-
haldinu á ábyrgð þess. Ferðamála-
ráð hefur gert samning við Rekstur
og ráðgjöf á Norðurlandi ehf. um
gerð flokkunarstaðalsins. Verkinu
stýrir vinnuhópur sem í eiga sæti
Elías Bj. Gíslason, Ferðamálaráði
íslands, Akureyri, Érna Hauksdótt-
ir, framkvæmdastjóri Samtaka
ferðaþjónustunnar, og Sigrún Jak-
obsdóttir, hótelrekstrarfræðingur
hjá Rekstri og ráðgjöf á Norður-
landi.
Sölu- og markaðsstarf
verður auðveldara
Halldór Blöndal samgönguráð-
herra kynnti fyiirhugaða gæða-
flokkun gististaða á fundi á Akur-
eyri í gær og sagði að með flokkun-
inni yrði allt sölu- og markaðsstarf
til muna auðveldara. Tilgangurinn
með kerfinu er að neytendur geti
gert sér grein fyrir því hvað þeir
eru í raun að kaupa og þannig gert
samanburð. Sagði ráðherra að það
færðist í vöxt að fólk pantaði gist-
ingu á Netinu, en gæðakerfið auð-
veldaði valið auk þess sem menn
ingakerfa. Annar helmingshluthaf-
inn, Burðarás, hefur sterka fjár-
hagsstöðu. TM setja ekki fram
áætlun um fjármögnun. TM hafa
ekki sérþekkingu á sviði heilbrigðis-
vísinda og nafngi-eina ekki væntan-
lega samstarfsaðila á því sviði.
ÍE er því lengra komin í undir-
búningi að gerð miðlægs gagna-
grunns á heilbrigðissviði en TM.
Þótt áhætta við gerð miðlægs
gagnagrunns á heilbrigðissviði sé
ekki mikil verður að gera þá kröfu
að líkur á árangri af gerð hans séu
sem mestar. Starfshópnum virðast
líkur á árangri, eftir samanburð
umsóknanna, mun meiri hjá IE.“
í greinargerð starfshóps heil-
brigðisráðherra kemur fram að
tekjur íslenskrar erfðagreiningar á
síðasta ári voru tæpar 900 milljónir
króna. Jafnframt kemur fram að
eigið fé ÍE og móðurfélags þess eru
tæpir 3 milljarðar króna. I kaflan-
um um fjármögnun gagnagrunnsins
kemur fram að ÍE telur sig hafa
tiyggt 15 milljarða til að byggja
upp gagnagrunninn.
Viðræðunefnd
skipuð
Ingibjörg sagðist hafa skipað
þriggja manna viðræðunefnd til að
ræða við Islenska erfðagreiningu.
Hana skipa Davíð Á. Gunnarsson,
ráðuneytisstjóri í heilbrigðisráðu-
neytinu, sem er formaður, Sigurður
Þórðarsson ríkisendurskoðandi og
Jón Sveinsson hæstaréttarlögmað-
ur. Ingibjörg sagði fyrirsjáanlegt að
þessar viðræður yi'ðu flóknar og
tímafrekar. Niðurstöðu væri tæpast
að vænta á allra næstu mánuðum.
„Ég legg mikla áherslu á að þau
störf sem skapast við gerð gagna-
grunnsins skapist ekki síður út á
landsbyggðinni. Það er talað um
200-300 ný störf í þessu sambandi.
hefðu þá tryggingu fyrir hvernig
gististaðurinn væri. Þá myndi
skipuleg flokkun gististaða leiða til
samkeppni þeiri-a á milli sem hefði í
fór með sér betri þjónustu.
Stefnt er að því að nýta stjörnu-
kerfi danska hótel- og gistisam-
bandsins og aðlaga það íslenskum
aðstæðum. Vinna við gerð staðals-
ins er þegar hafin og verður henni
lokið síðari hluta sumars. í kjölfarið
verður hann boðin til notkunar, en
ekki er stefnt að því að lögbinda
flokkun gististaða, heldur ákveða
Á þetta legg ég þunga áherslu, en
auk þess setur ráðunejdið margvís-
leg skilyrði í þeim viðræðum sem
framundan eru,“ sagði Ingibjörg.
Kári Stefánsson, forstjóri ís-
lenskrar erfðagi-einingar, sagðist
vera ánægður með að heilbrigðis-
ráðherra bæri það traust til fyrir-
tækisins að hún væri tilbúin til að
leita íyrst til þess. Hann sagðist sjá
fyrir sér að það verkefni sem
framundan væri kæmi til með að
taka talsverðan tíma.
„Ég hlakka til að fá tækifæri til
að sannfæra ráðuneytið sem og
aðra eftirlitsaðila með gagnagrunn-
inum um að við getum gert þetta vel
og haldið betur utan um persónu-
upplýsingar en gert er annars stað-
ar í heiminum,“ sagði Kári.
Kári sagði að það yrði ekki
vandamál íyrir ÍE að uppfylla óskir
heilbrigðisráðherra um að hluti
starfa við gerð gagnagrunnsins yrði
til á landsbyggðinni. Hann sagðist
telja slíka ósk eðlilega enda væri
rætt um að búa til gagnagrunn um
heilsufarsupplýsingar fólks alls
staðar af landinu. Vinnan við gagna-
grunninn væri að mörgu leyti vel til
þess fallin að vera unnin úti á lands-
byggðinni. Breiðbandið gerði þetta
tiltölulega auðvelt.
Friðrik Sigurðsson, forstjóri
Tölvumynda, sagðist engar athuga-
semdir gera við ákvörðun heilbrigð-
isráðherra að ganga fyrst til við-
ræðna við ÍE. I forsendum hennar
kæmi fram að ráðuneytið teldi fyr-
irtækið Tölvumyndir hæft til að
taka að sér þetta viðamikla verk-
efni. Það sama ætti hins vegar við
um Islenska erfðagreiningu auk
þess sem það hefði yfirburðastöðu
hvað varðar læknisfræðilega þekk-
ingu. Þein-i staðhæfingu yrði tæp-
ast mótmælt. Að öðru leyti vildi
Friðrik ekki tjá sig um málið.
forsvarsmenn þeirra sjálfir hvort
þeir nýta sér kerfíð.
Magnús Oddsson ferðamálastjóri
sagði að um stórt skref í gæðamál-
um íslenskrar ferðaþjónustu væri
að ræða, en lengi hefði verið rætt
um nauðsyn þess að koma því á.
Sagði Magnús mikilvægt að sjá
hvar íslensk ferðaþjónusta stæði í
samanburði við önnur lönd og þá
myndi staðallinn eflaust virka sem
hvati til aukinna gæða. „Það er eitt
stærsta málið og mikilvægasta í
þessu,“ sagði hann.
Samfylking í sókn
Breiðholti í dag
Frambjóðendur Samfylkingarinnar eru
á ferð um Breiðholtið í dag.
Reykjavík í S-inu sínu
Fjölskylduhátíð á morgun fimmtudag
Fjölbreytt hátíðar og skemmtidagskrá í
Iðnó og á Gúttóplaninu frá kl. 15.30-18.30.
Kosningamiðstöð Ármúla 23, simi 588 4350
Samfylkingin Tgg
í Reykjavík
Samgönguráðuneyti og Samtök ferðaþjónustunnar
Samið um gæðaflokkun-
arkerfi fyrir gististaði
Morgunblaðið/Kristján
BJARNI Kristjánsson framkvæmdastjóri Halldór Blöndal samgöngu-
ráðherra og Magnús Oddsson ferðamálastjóri undirrita samning um
gerð gæðaflokkunarkerfis fyrir gististaði.