Morgunblaðið - 05.05.1999, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Lítíll talnaleikur
með stór skilaboð
EIN HELSTA
tekjulind ríkissjóðs er
bifreiðaskattar, en Bíl-
greinasambandið met-
ur það svo að þeir muni
skila um 30 milljörðum
á þessu ári. Hér leggj-
ast saman ýmis gjöld,
þungaskattur, innflutn-
ingsgjöld, bensíngjöld,
skoðunargjöld og svo
framvegis. Það sem
færri vita er að lands-
byggðin ber meirihlut-
ann af þessum skött-
um. Astæðan er ein-
föld; landsbyggðarfólk
þarf að keyra lengri
vegalengdir og við erfíðari aðstæð-
ur en borgarbúar. Hér munar all-
nokkru, en samkvæmt neyslukönn-
un Þjóðhagsstofnunar eyðir hver
meðalfjölskylda úti á landi 40%
meira í rekstur bifreiðar sinnai- en
gerist og gengur á Stór-Reykjavík-
ursvæðinu. Þetta þýðir einfaldlega
að landsbyggðarfólk gi-eiðir 40%
meira að meðaltali í bifreiðaskatta.
Aðeins lítill hluti eða liðlega 8 millj-
arðar króna fara til vegagerðar í
landinu öllu.
Leyfum okkur að reikna
Til þess að varpa ljósi á hversu
mikil byrði bifreiðaskattar eru fyrir
landsbyggðina er ágætt að reikna
hvað þeir þýða í krónum. Þeir sem
búa utan höfuðborgarsvæðisins eru
40% af þjóðinni og þurfa að greiða
40% meira í bifreiðaskatta. Lands-
byggðarfólk hlýtur því að greiða
um 56% af þessum 30 milljörðum
sem áætlað er að renni
til ríkisins á þessu ári
eða um 17 milljarða.
Þannig er skattbyrði
vegna bifreiðaskatta á
hvert mannsbam úti á
landi 153 þúsundir
króna, en aðeins 80
þúsund í Reykjavík.
Munurinn er um 73
þúsund krónur. Þetta
þýðir einnig að fjög-
urra manna fjölskylda
úti landi mun að með-
altali greiða um 600
þúsund í bifreiða-
skatta, sem er nálægt
300 þúsundum króna
meira en jafnstór fjölskylda á höf-
uðborgai-svæðinu þarf að bera.
Þetta er vanmat
Þetta eru auðvitað ónákvæmir
Skattheimta
Sú spurning sem lands-
menn ættu að velta fyr-
ir sér við þessar kosn-
ingar, segir Jón
Bjarnason, er hvernig
hægt er að leiðrétta
þetta misvægi í skatt-
heimtu og bæta jafn-
framt fyrir aðra
Jón Bjarnason
Til bruðargjafa
Fallegir borðdúkar í
Uppsetningabáðin
Hvcrfísgötu 74, sími 552 5270.
mismunun.
reikningar og vanmeta útlát lands-
byggðarinnar, því sum gjöld, s.s.
þungaskatturinn, koma fram í
hærra vöruverði úti á landi en ekki
beinum bifreiðaútgjöldum. Þá
leggst virðisaukaskattur ofan á all-
an flutning á neysluvörum um land-
ið og verður einnig til þess að
hækka vöruverð. Þannig er skatt-
heimta ríkisins þeim þung í skauti
sem þurfa mikið að ferðast í dag-
legu lífí eða kaupa vörur langt að.
Ferðalögin verða heldur ekki minni
vegna þess að nær öll þjónusta á
vegum ríkisins er í Reykjavík og
þangað verða allir landsmenn að
sækja. Atvinnufyrirtæki úti á landi
verða einnig harkalega fyi-ir barð-
inu á flutningaskattheimtu ríkis-
sjóðs sem eykur rekstrarkostnað
verulega og skerðir samkeppnis-
stöðu landsbyggðarinnar.
Hvað er hægt að gera?
Sú spuming sem landsmenn
ættu að velta fyrir sér við þessar
kosningar er hvemig hægt er að
leiðrétta þetta misvægi í skatt-
heimtu og bæta jafnframt fyrir
aðra mismunun, s.s. í aðgangi að
menntun og þjónustu. Hér kemur
margt til greina. Ein leiðin væri að
breyta álagningu óbeinna skatta í
grundvallaratriðum, s.s. að lækka
bifreiðaskatta og hafa lægra virðis-
aukaskattsþrep á landsbyggðinni.
Áhrifín af slíkum aðgerðum era
hæg en langvirk. Þess vegna gæti
verið skjótara og markvissara að
breyta innheimtu tekjuskatta. Til
að mynda væri hægt að gefa íyrir-
tækjum og einstaklingum sérstak-
an flutningsfrádrátt vegna búsetu
eða með öðrum hætti auka kaup-
mátt fólks úti á landi. Sveitarfélög-
in þurfa að fá annan tekjustofn en
ranglátan fasteignaskatt, t.d. hlut-
deild í virðisaukaskattinum. Lands-
byggðin þarf að verða fysilegri
kostur fyrir minni og meðalstór at-
vinnufyrirtæki en nú er, fyrirtæki
sem geta greitt góð laun.
Ein spurning, eitt svar
I raun og vera er spm'ningin að-
eins sú hvort við Islendingar viljum
hafa byggðastefnu sem jafnar bú-
setuskilyrðin eður ei. Ef svarið við
þeirri spurningu er jákvætt, þá era
leiðréttingar gegnum skattkerfið
hin raunverulega byggðastefna
sem stendur til boða. Þær aðgerðir
einar. ná beint og milliliðalaust ti)
einstaklinga og geta gert lands-
byggðinni kleift að standa jafnfætis
höfuðborgarsvæðinu og laða að fólk
og fyrirtæki. Þeim ber að beita.
Höfundur er skólastjóri á Hóluni í
Hjiiltndíil og skipar fyrsta sæti á
lista Vinstrihreyfingarinnar - græns
framboðs á Norðurlandi vestra.
Arangur og
aftur árangur
ÉG VEIT ekki hversu
oft ég hef heyrt spurn-
inguna: Um hvað snúast
kosningamar? Venju-
legast svarar hver eftir
því hvað honum finnst
að kosningamar eigi að
snúast um. Hvað við-
komandi vill sjálfur gera
að kosningamáli. Það er
hins vegar bara Sam-
fylkingin sem hefur haft
nægan hroka til þess að
segja kjósendum hvað
þeii' megi ekki lqósa um.
Ég held að kosning-
arnar snúist um margt
og það fari eftir hverjum
kjósanda fyrir sig um
hvað hann kýs. Þó held ég að enginn
geti raunveralega farið og kosið án
þess að taka afstöðu til árangurs rík-
isstjómar Davíðs Oddssonar og þá
sérstaklega árangurs ríkisstjómar-
innar í efnahagsmálum, því efnahags-
málin hafa svo mikil áhrif á daglegt líf
okkar allra, og öll önnur mál sem við
Efnahagsmál
Þeir sem eru sammála
okkur um þessi mark-
mið verða því að taka af-
stöðu til þess, segir Arni
M. Mathiesen, hvort þeir
sem náð hafa góðum ár-
angri séu ekki líklegri til
þess að gera það áfram.
viljum kjósa um tengjast efnahags-
málum á einhvem hátt.
Markmið í efnahagsmálum
Helsta markmið efnahagsstjómar í
heiminum er góður hagvöxtur og lítil
verðbólga. Náist þessi markmið er
gi'unnur lagður að launahækkunum
og auknum kaupmætti launþega.
Mistakist efnahagsstjórnin æðh' verð-
bólgan áfí-am og launahækkanir og
sparifé brenna upp.
Ofangreind markmið era líka lykill-
inn að auknum tekjum ííkissjóðs sem
stendur undir velferðarkerfinu og er
grandvöllur þess að t.d.
almannatryggingar geti
innt hærri greiðslur af
hendi til skjólstæðinga
sinna.
A þessu sviði hefur
náðst óumdeildur ár-
angur allt þetta kjör-
tímabil. Hagvöxtm’ upp
á 5% á ári í fjögur ár og
verðbólga í lágmarki.
Kaupmáttaraukning að
meðaltali 24% á fjórum
áram. Til þessa árang-
urs verða kjósendur að
taka afstöðu.
Bætt staða
í'íkisljármála
Helsta stjórntæki ííkisvaldsins í
efnahagsmálum era fjárlög og ríkis-
fjánnálin. Þar hefur verið markmið
ííkisstjómarinnai' að ná jöfnuði og
síðan að skila afgangi og greiða niður
skuldh' ríkissjóðs. Þetta er afar mikil-
vægt eftir langvarandi hallarekstur
og skuldasöfnun ríkissins. Þetta hef-
ur tekist því ríkissjóður er rekinn
með afgangi, hvort sem reiknað er á
greiðslugranni eða rekstrargranni,
og skuldir greiddar niður um 30 millj-
arða á tveimur áram. Á sama tíma
hefur tekist að auka fjárframlög bæði
til heilbrigðis- og menntamála.
Framtíðin
Sjálfstæðisflokkurinn stefnir að því
að hagvöxtur verði áfram góður hér á
Iandi og verðbólga verði áfram í lág-
marid. Við höfum sýnt að það er hægt
að ná árangri á þessu sviði og að sá
árangur hefur skilað sér í auknum
kaupmætti til allra. Við stefnum
áfram að því að reka ríkissjóð með af-
gangi og greiða niður skuldir en jafn-
framt að bæta úr ýmsu sem betur má
fara í velferðarkerfinu, sérstaklega
hjá öldraðum og fótluðum. Við teljum
líka skynsamlegt að fjárfesta fyrir
framtíðina í góðri menntun þjóðai'-
innar. Þeir sem era sammála okkur
um þessi markmið verða því að taka
afstöðu til þess hvort þeir sem náð
hafa góðum árangri séu ekki líklegri
til þess að gera það áfram. Það er ár-
angur og aftur árangur sem skiptir
máli. Það er Sjálfstæðisflokkurinn
sem nær ái'angri.
Höfundur er nlþingismaður og skip-
ar fyrsta sæti á lisla Sjálfstædis-
flokksins í Reykjaneskjördæmi.
Árni M. Mathiesen
Silkibolir, margir litir
Glugginn
Laugavegi 60, sími 551 2854
Netfang:
blanco@iin.is
Veffang:
www.blnnco.eM.is
Um fiskveiðistjórnun
ÉG HEF alla tíð ef-
ast stórlega um ráð-
gjöf Hafrannsókna-
stofnunar um þorsk-
veiðarnar. Ráðgjöfin
byggist á túlkun rann-
sóknargagna sem eng-
inn efast í sjálfu sér
um. Reynsluheimur
flestra sem ég þekki
bendir eindregið til
þess að þorskstofninn
rísi og hnígi mjög
hratt vegna marghátt-
aðra líffræðilegra skil-
yrða sem breytast í sí-
fellu.
Fyrir þessar skoð-
anir hef ég mátt þola
það oft að vera talinn „óábyrgur"
eins og hinir „rétttrúuðu" orða
það. En við skulum láta það liggja
milli hluta að sinni hvort við erum
á réttri leið við uppbyggingu
þorskstofnsins - sem er meining
svo margra - eða á villigötum -
eins og ég hef löngum óttast.
Fyrir síðustu Alþingiskosningar
gerðum við frambjóðendur Sjálf-
stæðisflokksins á Vestfjörðum,
Einar Kristinn, Olafur Hannibals-
son, Guðjón A. Kristjánsson og ég,
rækilega grein fyrir
því sjónarmiði okkar
að í stað þess að
ákvarða á hverju ári
ákveðið magn sem
veiða skyldi (afla-
mark) væri mun lík-
legra til árangurs að
reyna að stjórna
sókninni í þorskstofn-
inn. Rétt sókn myndi
minnka sveiflurnar í
stærð þorskstofnsins
og þannig væram við
nær því að ná há-
marksnýtingu hans.
Þess er skemmst að
minnast að tillögur
okkar féllu í afar
grýttan jarðveg svo ekki sé meira
sagt. Ástæðumar eru greinilega
þessar:
1. Menn trúa því alls ekki að
hægt sé að stjóma afkastagetu
fiskveiðiflotans.
2. Menn trúa því almennt að
hægt sé að byggja upp þorskstofn-
inn eins og Hafrannsóknastofnun
heldur fram og því sé aflamarks-
kerfið rökrétt stjómunaraðferð.
Ég hef ekki skipt um skoðun
síðan þá og svo er ekki heldur um
Fiskveiði
*
Eg trúi því, segir Einar
Oddur Kristjánsson, að
hægt sé að þróa físk-
veiðistjórnunarkerfíð
til hagsbóta fyrir vest-
firskar byggðir og
landið allt.
félaga mína - það best ég veit. Við
höfum allar götur síðan staðið
saman að tillöguflutningi um
stjóm fiskveiðanna og borið fram
við stefnumótun innan Sjálfstæðis-
flokksins. Nú síðast á landsfundi
flokksins í mars. Þar fluttum við
sameiginlega, ég, Einar Kristinn
og Guðjón Amar, breytingartillög-
ur er varða stefnu flokksins í fisk-
veiðimálum. Sumar voru sam-
þykktar. Aðrar vou felldar eins og
gengur.
Atvikin höguðu því þannig að
Guðjón Amar var ekki með okkur
á framboðslista Sjálfstæðisflokks-
Einar Oddur
Kristjánsson
ins á Vestfjörðum. Eftir að það var
ljóst ákvað hann að leiða lista
Sverris Hermannssonar. Ég
hanna það því þannig dæmdi Guð-
jón Arnar, sem er góður liðsmaður
í alla staði, sjálfan sig úr leik við að
hafa áhrif á þróun fiskveiðistjórn-
unarmálanna.
Fiskveiðistjórnunarkerfið er og
verður í stöðugri þróun. Allir
stjómmálaflokkarnir era sammála
um að endurskoða þurfi kerfið á
næstu tveimur áram. Breytingar
verða þó varla nema fyrir vilja og
framgang Sjálfstæðisflokksins.
Á sameiginlegum framboðsfundi
á Patreksfirði sl. föstudag gat for-
maður Alþýðuflokksins, Sighvatur
Björgvinsson, þess réttilega að
Sjálfstæðisflokkurinn bæri ægis-
hjálm yfir aðra stjórnmálaflokka
íslenska.
Ég trúi því að hægt sé að þróa
fiskveiðistjórnunarkerfið til hags-
bóta fyrir vestfirskar byggðir og
landið allt - og því skiptir öllu máli
að hafa áhrif í stjómmálaflokknum
sem ber“ægishjá)m“ yfir aðra
flokka.
Ég vil benda lesendum á gi-einar
mínar um fiskveiðistjómun o.fl. á
heimasíðu Sjálfstæðisflokksins á
Vestfjörðum [„Lífsi-ými fyrir litla
báta“ htt:/Avww.snerpa.is/xd/grein-
ar/batar.html]
Höfundur cr alþingismaður.