Morgunblaðið - 05.05.1999, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Umfiöllun um verðbólgu og viðskiptahalla í ársfjórðungsskýrslu Landsbankans
Er toppi hagsveiflunnar náð?
•• / x
HAGVOXTUR/I ársfjórðungsskýrslu Landsbanka Is-
lands hf. sem birt var í gær er greint frá ýmsum þáttum
sem draga úr líkum á vaxandi verðbólgu hér á landi.
í ÁRSFJÓRÐUNGSSKÝRSLU Landsbank-
ans er varpað fram þeirri spumingu hvort Is-
land sé á toppi hagsveiflunnar eða hvort hag-
vöxtur muni halda áfram að aukast, en jafnvel
er búist við að svo verði.
I skýrslunni er bent á að vaxtamunur milli
Islands og helstu viðskiptalanda sé nú í sögu-
legu hámarki, er nú 4,5%, og gæti vaxið í 5% á
árinu samkvæmt skýrslunni. Segir í skýrslunni
að ef dregið væri úr vaxtamuninum myndi það
að öðru jöfnu valda veikingu krónunnar og
aukinni verðbólgu en spurningin sé hvort hörð
samkeppni í þeim atvinnugreinum sem byggja
á vöru og þjónustu tryggi ekki að verðhækkun-
um verði haldið í skefjum.
Einnig segir að leiða megi líkum að því að
ein ástæða lítillar verðbólgu á síðustu árum sé
að slakinn í hagkerfinu hafi verið mun meiri en
í fyrstu var talið þegai' núverandi uppsveifla
hófst. Sagt er að verðbólga hafi einnig verið lág
vegna sterkrar stöðu krónunnar og einnig
vegna lágs hrávöruverðs.
„Hrávömverð lækkaði mikið á síðasta ári og
stuðlaði þessi þróun að minni verðbólgu hér á
landi. Skiptar skoðanir eru um framhaldið á
hrávörumarkaði. Almennt er talið að offram-
leiðsla sé á neysluvörum í heiminum og við þær
aðstæður eru ekki líkur á að hrávöruverð
hækki.“
í skýrslunni segir að staðan á vinnumai'kaði
hafi breyst að hluta og leiða megi líkum að því
að atvinnurekendur eigi nú auðveldar með að
bregðast við vinnuaflsskorti með því að flytja
inn erlent vinnuafi. „Þátttaka Isiands í EES
hefur þannig gert það að verkum að hagkerfið
getur betur mætt aukinni efth'spurn eftir
vinnuaafli. Þessi staðreynd dregur úr líkum á
vaxandi verðbólgu hér á landi.“
Hrakspár afturkallaðar
í ræðu sinni á morgunverðarfundi þai' sem
skýrslan var kynnt sagði Halldór J. Ki’istjáns-
son, bankastjóri að komið hefði í ljós að
hrakspár sem settar voru fram í spá alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins, IMF, í október sl., um
hugsanlega heimski-eppu í kjölfar ki'eppu í As:
íu og í Rússlandi, hefðu ekki verið viðeigandi. í
nýrri spá IMF er spáð hækkun á hagvexti í
heiminum, talið er að botni efnahagslægðar-
innar í Asíu sé náð og Bandaríkin og Evrópa
hafi staðið af sér kreppuna.
Halldór sagði að kreppan í Rússlandi og í
Asíu hefði aðeins takmörkuð áhrif hér á landi,
einkum á afmörkuðum sviðum, eins og afurða-
sölu til dæmis.
I skýi'slunni er meðal annars talað um
Kosovo-stríðið og áhrif þess á efnahagslífið og
veldur það samkvæmt skýi'slunni lækkun á
gengi evrunnar en hækkun á dollaranum.
Á Islandi spáir IMF áfram lágri verðbólgu
og sagt er að raunhæft sé að búast við áfram-
haldandi hagvexti.
Viðskiptahallinn stærsta
vandamálið
Viðskiptahallinn við útlönd er helsta vanda-
málið í hagstjórninni hér á landi samkvæmt
skýi'slunni og á fundinum var sett spurningai'-
merki við það hvort toppi hagsveiflunnar væri
náð, en á fundinum kom fram að hagvöxtur
gæti orðið 3-5% á árinu.
„Allar hagstærðir gefa tilefni til bjartsýni.
Hagkerfið er opnai'a og sveigjanlegi'a en
nokkru sinni fyrr,“ sagði Arnar Jónsson í er-
indi sínu á fundinum.
I máli Hreiðars Bjarnasonai' á fundinum,
þar sem hann talaði um peninga- og langtíma-
mai'kað, sagði hann að Landsbankinn spáði
áframhaldandi lækkandi vöxtum á langtíma-
skuldabréfamarkaði.
Isak Hauksson gaf síðan í lok fundarins yfir-
lit yfir erlenda markaði. Sagði hann að Banda-
ríkin og Evi'ópa hefðu staðist kreppuna í Asíu.
Hann sagði að dollarinn hefði styi'kst það
sem af er ári en gæti gengið til baka þegar liði
á árið. „Mikill hagvöxtur og stöðugleiki ein-
kennir hagkerfi Bandaríkjanna og neysla og
fjái'festingar í byggingariðnaði jukust á fyrsta
ársfjórðungi ársins. Atvinnuleysi er það
minnsta í áratugi,“ sagði ísak.
I Evrópu er mikið atvinnuleysi samkvæmt
skýrslu Landsbankans og í apiíl lækkaði evr-
ópski seðlabankinn vexti um 50 punkta til að
reyna að koma í veg fyrir efnahagslægð í álf-
unni. Minnkandi hagvöxtm’ og vaxandi atvinnu-
leysi er helsti efnahagsvandi Evrópu, sam-
kvæmt skýrslunni. Um Japan er sagt að áfram
megi búast við neikvæðum eða engum hagvexti
þar í landi. Hlutabréf hafa hækkað í verði í kjöl-
fai' þess að japönsk fyrirtæki hafa hafið umbæt-
ur í rekstri, og það gefur góð fyrirheit, segir í
ársfjórðungsskýrslu Landsbankans.
Vakí fiskeldiskerfi hf.
10 stærstu hluthafar 4. maí 1999
Hlutafé félagsins er nú alls 45 milljónir króna Hiutfaii
1 Þróunarfélag Islands hf.
2 Hlutabréfasjððurinn hf.
3 Hermann Kristjánsson
4 Auðlind hf.
5 Hólmgeir Guðmundsson
6 Brandur S. Guðmundsson
7 Þorsteinn I. Sigfússon
8 Aflvaki hf.
9 Radíómiðun ehf.
10 Jóhann H. Bjarnason
31,70%
8,73%
6,14%
4,46%
4,11%
2,74%
2,44%
2,33%
2,33%
2,04%
10 stærstu samtals: 67,02%
Hlutabréf Vaka fiskeldiskerfa hf. verða skráð á Vaxtarlista
Verðbréfaþings íslands í dag, miðvikudaginn 5. mai. Félagið
verður síðan tekið inn í heildarvísitölu Vaxtarlista og vísitölu
iðnaðar og framleiðslu mánudaginn 10. maí.
Eins og áður hefur komið fram, stóð Vaki fiskeldiskerfi hf.
fyrir hlutafjárútboði á nýju hlutafé sem var 10 milljónir króna að
nafnverði. Allt það hlutafé seldist upp á forkaupsréttartímabili.
Með hverjum notuði.
bíl á sumartilboði ,
fylgir geislaspilari/
á notuðum bíium
með alvöru afslætti
-» Þú kemur og semur
Opið virka daga kl. 9-18 og laugar^aga kl. i
FBA telur verð hluta-
bréfa í hærra lagi
FJÁRFESTINGARBANKI at-
vinnulífsins telur ekki líkur á al-
mennri verðhækkun á íslenskum
hlutabréfamarkaði á næstu mánuð-
um, og í nýrri skýrslu FBA um
greiningu á stöðu og horfum á
mörkuðum segir að þegar litið sé á
hlutabréfamarkaðinn í heild virðist
verð hlutabréfa, að teknu tilliti til
arðsemi íýi'ii-tækjanna, einfaldlega
vera í hæira lagi.
Sér í lagi eigi þetta við þegar
óreglulegar tekjur fyrirtækjanna
og uppsafnað skattalegt tap séu
tekin inn í myndina.
Þróun næstu 2-3 mánaða
sker úr um framhaldið
FBA telur að þróun næstu 2-3
mánaða hvað varðar ytri aðstæður
í hagkeifinu, rekstur fyrirtækj-
anna og hagræðingarmöguleika
þeirra, skeri úr um framhaldið til
lengri tíma litið.
„Hálfsársuppgjör fyrirtækja
verða mikilvægur mælikvarði í
þessu tilliti. Fram að því eru frek-
ari verðhækkanir ekki líklegar og
má jafnvel búast við lækkandi
verði. Hér er átt við að Heildar- og
Úrvalsvísitölurnar lækki frekar en
hitt.
Fjárfestar verða að hafa í huga
að staða einstakra fyrirtækja er
misgóð þannig að spennandi
kauptækifæri í einstökum fyrir-
tækjum geta ekki síður verið íyrir
hendi við þessar aðstæður. Enn-
fremur er líklegt að ef um lækkan-
ir verður að ræða geti það skilað
sér fljótlega í kauptækifærum,"
segir í skýrslu FBA.
Áframhaldandi vaxtalækkun
ríkistryggðra bréfa
Það er mat FBA að vextir ríkis-
tryggðra skuldabréfa og annarra
traustra skuldai'a haldi áfram að
lækka á næstu mánuðum. Þetta stafi
af takmörkuðu framboði þessara
skuldabréfa eins og nýjar tölur frá
Seðlabankanum sýni berlega, ásamt
vaxandi eftirspurn vegna aukins
sparnaðar í þjóðfélaginu. Hækkun á
vísitölum til verðtryggingar að und-
anförnu hafi einnig aukið eftirspurn
eftir verðtryggðum skuldabréfum og
útlit sé fyi'ii' að svo verði enn um
sinn. Það sem tímabundið geti komið
í veg fyrir vaxtalækkanir sé óvissa
um skipun nýrrar ríkisstjórnai',
lausafjárreglur Seðlabanka og seink-
un á uppkaupum ríkissjóðs á mark-
aði fram á haust.
Tap OZ.COM 7,6 milljónir
fyrstu þrjá mánuði ársins
TAP OZ.COM nam 7,6 milljónum
króna fyrstu þrjá mánuði ársins
1999 samkvæmt óendurskoðuðu
uppgjöri. Heildartekjur tímabilsins
námu 111,3 milljónum króna og
heildargjöldin 118,9 milljónum
króna, en allt árið í fyrra námu
heildartekjur OZ samstæðunnar
294 milljónum króna.
Að sögn Skúla Mogensen, for-
stjóra OZ.COM, er það ekki mark-
mið fyrirtækisins að skila hagnaði
enn sem komið er, heldur segir
hann markmiðið fyrst og fremst
vera að efla starfsemi fyrirtækisins
áfram á öllum sviðum.
„Við gerum í raun ekki ráð fyrir
að skila hagnaði fyrr en í fyrsta lagi
á næsta ári. Við teljum mun mikil-
vægai'a að eyða þeim mun meira í
áframhaldandi þróun og markaðs-
starf, en það mun skila sér margfalt
í framtíðinni. Þetta er í samræmi
við gengi Internetfyrirtækja er-
lendis og í raun má segja að okkar
niðurstöður séu mun betri miðað
við mörg sambærileg fyrirtæki er-
lendis og þar af leiðandi erum við
mjög ánægðir með þær,“ sagði
Skúli.
Áætlanir OZ.COM gera ráð fyrir
því að heildartekjur muni tvöfald-
ast árlega næstu þrjú árin og að
tekjur ársins 1999 verði alls 588
milljónú’ króna, en samkvæmt
áætlun OZ er gert ráð fyrir því að
tap ársins í ár nemi 39,8 milljónum
króna. Á síðasta ári nam tap félags-
ins 123,5 milljónum króna. Heildar-
eignir OZ í lok mars 1999 námu
450,4 milljónum króna og var eigið
fé jákvætt um 254,2 milljónir
ki'óna.
Samstarfsverkefni OZ og
L.M. Ericsson vegur þyngst
Samkvæmt upplýsingum frá OZ
vegur samstarfsverkefni OZ og
sænska símafyrirtækisins L.M.
Ericsson á sviði hugbúnaðarþróun-
ar þyngst í starfsemi OZ fyrstu
þrjá mánuði ársins. Hluti af af-
rakstri samstarfsins var kynntur á
CeBit-sýningunni í Hannover í
mars. Auk þess hefur OZ unnið að
verkefnum með Intel og Real
Networks.
„Kapp verður lagt á að efla enn
starfsemi fyrirtækisins á árinu, sér
í lagi markaðs- og sölustarf og er
ráð fyrir því gert að starfsmenn
verði yfir eitt hundrað talsins í lok
ársins. Jafnframt hefur stjórn
OZ.COM verið efld með því að
Bandaríkjamaðurinn dr. Ed Tuck,
stofnandi Teledesic og Magellan,
heufr þegið boð um stjórnarsetu,“
segir í fréttatilkynningu sem OZ
hefur sent frá sér.
Skrifstofur OZ eru nú í Reykja-
vík, San Francisco og Stokkhólmi.
Starfsmenn eru um 80, þar af eru
60 starfandi í Reykjavík, þar sem
aðalstöðvar hugbúnaðarþróunar
fyrirtækisins eru. Aðstaða fyrir-
tækisins í Reykjavík er í eigin hús-
næði á Snorrabraut 54, þar sem
Osta- og smjörsalan var áður til
húsa en auk þess hefur fyrirtækið
nýverið tekið á leigu 450 fm hús-
næði á Snorrabraut 56.
Forráðamenn OZ hyggjast birta
niðurstöður rekstrar í lok hvers
ársfjórðungs, ásamt því helsta sem
félagið er að vinna að hverju sinni.
Þannig verður komið til móts við
fjölmargar óskir þar um, en OZ er
óskráð á markaði og því ekki bund-
ið upplýsingaskyldu. Stefnt er að
skráningu félagsins á alþjóðlegan
markað að loknum undirbúnings-
tíma og þegar markaðsaðstæður og
önnurxtri skilyrði þykja hagfelld.