Skírnir - 01.01.1873, Blaðsíða 28

28
ALMENN TÍÐINDI.
enda hefur verið kostaS mjög kapps um afl kynna sjer eMi hans
allt og ásigkomulag, bæti utan og innan. SíSan mennirnir urSu
svo stórhuga, að rá8ast í aS rannsaka innýfli jarSarinnar, er ekki
iangur timi liSinn, en árangurinn af slíkum rannsóknum er þó
svo stórkostlegur, aS menn mættu ætla, aS ekki hefSi veitt af
mörgum t>úsundum ára til aS afreka slíkt. YfirborS jarSarinnar
hefur mannkyniS t>ar á móti veriS aS kanna frá því er fyrst fara
sögur af því, og þó er þaS hvergi nærri fullkannaS enn. Öllum
er kunnugt, meS hvílikum feiknahraSa heiminum hefur fleygt
áfram á þessari öld í öllu því, er miSar til aS greiSa og flýta fyrir
ferSalagi um jörBina á sjó og landi; mætti þvf margur ætla, aS nú
væri ekki langrar stundar verk eSa fyrirhafnarmikiS, aS ijúka
viS aS kanna þaS sem eptir er af yfirborSi hnattarins. En hjer
er aS gætandi, aS um miSjuna er jörSin girt belti loganda; sunn-
an og norSan hefur hún klakkahettur tvær miklar og skuggalegar.
Dm þessa staSi er því lítt fært mennskum mönnum. Af miS-
biki jarSarinnar er þaS einkum hinar efri byggSir SuSur-
álfu, er erfiSast hefur veitt aS kanna. Fyrir rúmum mannsaldri
síSan var ókannaS allt miShik hennar, frá því 10 jarS-stigum fyrir
norSan miSjarSarbaug og suSur undir hvarfbaug hinn sySri (23
stigum fyrir sunnan mi&jarSarbaug), aS frá skildum fáeinum skik-
um meS sjó fram hjer og hvar, ÚtnorSurhorniS af þessu mikla
belti (því nær Ö00 mflur á breidd frá norSri til suSurs) tókst
þýzkum ferSamönnum, þeim Barth, Vogel o. fl., aS kanna nokk-
urnveginn til hlítar fyrir rúmum tíu árum siSan. Um austur-
jaSarinn norSan til hafa ýmsir enskir menn ferSazt (Baker, Speke,
Grant, Burton), og fundiS þar vötn og fjöll merkileg. En vænstu
sneiSina hefur þó Livingstone tekiS. þessi nafntogaSi afreksmaSur
hefur í meir en 30 ár veriS aS ferSast fram og aptur um suSur-
hluta hins ókannaSa beltis, og hefur nú kannaS flestar byggSir
þar, allt norSur undir 8. mælistig suSurbreiddar. ÓkannaSur meS
öllu er enn allur flákinn þaSan og 10 stig norSur fyrir miSjarSar-
baug, frá byggSum Portúgalsmanna og Engiendinga vestur viS
Atlantshaf og austur aS 46. stigi austurlengdar. f fyrndinni var
haldiS, aS allar efri byggSir Afriku væru ekkert annaS en eySi-
sandar eSa gróSurlausar fjallauSnir. En öSruvísi hefur Living-