Skírnir - 01.01.1873, Blaðsíða 88
88
f>ÝZK ALAND.
þýzkaland.
Fyrir eigi mörgum árum lijetu þessu nafni i einu
lagi lönd þau, er bandaþing áttu í FrakkafurSu; lutu sum
þeirra Prússakonungi, sum Austurrikiskeisara , hin ýmsum
srnærri höfðingjum, eía f>a<5 voru lýSstjórnarríki (borgirnar).
J>essu bandalagi slátru^u Prússar 1866, og settu á stofn
NorðursambandiS, er svo var nefnt. Uppúr J>vi myndaðist
svo fimm árum sífcar (1871) rtbi8 fýzka keisaradæmi,” og J>a?>
er pa?, sem nú er jafnast kalla? J>ýzkaland, J>ótt miki? vanti
á, a? keisaradæmi? taki yfir öll J>ýzk lönd; allar hinar
þýzku landeignir Austurríkiskeisara liggja utan endimarka J>ess.
Fyrirkomulag J>essa nýja sambands erá J>á lei?, a? hvert
ríki? í því er sjálfu sjer ráðandi og hefur sína stjórn útaffyrir sig, en
auk þess eiga öll bandaríkin saman eina allsherjarstjórn ; undir
hana ber ýms J>au mál, er kalla? er a? öll rikin var?i jafnt, og
J>ar á me?al viSskipti vi? erlend ríki. í allsherjarstjórninni eru
J>rír li?ir: framkvæmdarstjóri, sambandsrá? og sambandsjiing.
Framkvæmdarstjórnina hefur á hendi ríkasti höf?inginn meSal
stjórnenda bandaríkjanna, en J>aS er Prússakonungur. Ari? 1871
tók hann keisaranafnbót og nefnist (íþýzkur keisari” (en ekki
(lJ>ýzkalandskeisari”, fyrir J>vi a? hann er a? eins sambandsstjóri,
en ekki keisari yfir J>ýzkalandi). f ráSum meS honum eru fulltrúar
frá stjórnendum hinna ríkjanna; J>aS er sambandsráSiS. Á sam-
bandsþinginu sitja J>jóSkjörnir fulltrúar úr öllum bandaríkjum;
J>aS er lögrjetta sambandsins, og hefur auk þess eptirlit á atböfn-
um framkvæmdarstjórnarinnar, en hún á aptur hlut í meS þinginu
um lagasetning. Löggjafarvald hefur allsherjarstjórnin (keisara-
stjórnin) ein í herskaparmálum, fjármálum og verzlunarmálum;
enn fremur setur hún lög um póstgöngur, hraSfrjettalínur og
járnbrautir, aS því leyti sem þeirra nýtur viS til landvarna; loks
á hún vald á aS búa til breytingar á alríkisskránni, og viSauka
viS hana. Auk þess eru allmörg mál, er sambandslögrjettan og
lögrjetta hvers ríkis fyrir sig eiga aS vinna aS báSar saman.
Framkvæmdarvald hefur allsberjarstjórnin (keisarinn) í útlendum