Skírnir - 01.12.1912, Blaðsíða 16

304
Skáldspekingurinn Jean-Marie-Gruyau.
íkonar rafsegulsamband muni vera milli allra hnatta sól-
kerfisins. Og erum við ekki þegar farnir að senda hugs-
anir okkar á öldum rafmagnsins um allan hnöttinn? Er
þá óhugsanlegt, að einhverjar voldugar , og vitrar verur
geti komið á einhverju allsherjar firðritasambandi um að
minsta kosti einhvern hluta alheimsins og ef til vill náð
til vor. Og hvílíka feikna þýðingu mundi slikt ekki geta
haft fyrir okkur? Jú; en þetta eru tómar skýjaborgir,
tómir draumar! — Að vísu; en þó eru þetta draumar
sem g e t a ræzt.
En hverju erum við, sem nú lifum, nær fyrir þetta?
Okkur væri sæmra að líta okkur nær, til hvers þess
manns, sem nú lifir og einhvern tíma á að sækja allar
vonir sinar í hendur dauðans. Lifir sálin eða deyr hún
með líkamsdauða sínum? Er mynnið fyrir þeim »Jósa-
fats dal«, þangað sem við öll eigum einhvern tíma að
fara, friðarbogi Ijóss og vonar, er liggur upp til himna,
eða lágt og dimt eins og opin gröf? Upp af þessari kvíð-
vænlegu spurningu eru öll trúarbrögð mannanna sprottin.
En nú er það ekki lengur trúarinnar, heldur heimspek-
innar og vísindanna að glíma við hana. Og þess er ekki
að dyljast, að vísindin hafa gefið okkur fremur daufar
vonir, svo nátengt virðist sálarlífið vera líkamslífi voru.
Ekki er þó vert að fullyrða neitt né fortaka. Tökum nú t.
d. »radíið«, þetta undraefni, sem þegar hefir leyst upp
einhverja hina helgustu kreddu eðlisfræðinnar um eilífleika
frumefnanna. Þótt það sé frumefni, þá leysist það sundur;
en það verður svo sem ekki að engu fyrir það; það leysist að
eins upp í ennþá smærri rafeindir, er framleiða ljós, hita og
rafmagn. Því skyldi þá ekki eitthvað óumræðilega fín
gert efni geta orðið eftir af okkur, þótt líkaminn leysist í
sundur? Það er nú framt að því hálf öld síðan, að hinn
mikli eðlisfræðingur Helmholtz, sá er fann lögmálið um
viðhald orkunnar, líkti lífinu við Ijósið og fullyrti, að
ekki einu sinni einn einasti ljósgeisli í allri alheimsvídd-
inni færist, þótt hann bærist biljónir mílna. Ljósið er
ákveðin ölduhreyfing, líkamsgervi vort sömuleiðis; það er