Skírnir - 01.12.1912, Side 49

Trúin á moldviðrið.
337
eitthvert efni sem almenningur heldur að hljóti að vera
torskilið, og gerir það svo, að allir þykjast skilja til fulls
■hvað hann segir og kannast við efnið, þá er það venju-
lega illa þakkað. Menn hugsa sem svo: »Eg veit þetta
alt saman áður. Hann þurfti ekki að segja mér þetta,
blessaður. Þetta hefði eg getað sagt mér sjálfur, ef eg hefði
hugsað mig um«, o. s. frv. Og af því menn komu í þeirri
trú að þeir mundu heyra eitthvað sem yfirstigi skilning
þeirra, þá finst þeim eins og þeir hafi verið dregnir á tálar,
og að maðurinn hafi líklega alls ekki kornist að efninu.
Svo er annað: Ef efnið er lagt upp í hendurnar á mönn-
um, svo að þeir geti tileinkað sér það fyrirhafnarlaust, þá
eru þeir sviftir þeirri gleði að sigrast á örðugleikunum
sjálfir, og fá því minna færi á að finna til sín, sem er þó
ein allra mannlegasta skemtunin.
En að gera torveit efni svo ljóst, að almenningur,
sem ekkert hefir hugsað um það áður, þykist vita það
alt saman um leið og hann heyrir það eða les — það er
eitt hið mesta vandaverk, og vinst ekki nema með mikilli
áreynslu frá höfundarins hendi. Gætum að hvað til þess
þarf. Höfundurinn verður að hafa hugsað efnið svo vel,
að hann geti nákvæmlega metið hvað er aðalatriði og
hvað er aukaatriði. Hann verður að sleppa öllu því sem
ekki er bráðnauðsynlegt til að fá glögt yfirlit, sleppa því,
svo að það leiði ekki hugann frá aðalatriðunum. Hann
verður að leita upp þau dæmin sem alkunnust eru, byggja
á þeim grundvelli sem fyrir er í meðvitund lesandanna
eða áheyrandanna. Hann verður að raða ölium atriðum
svo, að það sem á undan fer undirbúi það sem á eftir
kemur, með því að vekja hugboð um það áður en hann
kemur með það. Hann verður að velja þær samlíkingar
er vekja skýrastar hugmyndir hjá þeim sem hann talar
til, og nota þau ein orð, er þeim eru ljós og auðskilin.
Og þegar honum hefir tekist þetta, hefir hann náð marki
sínu, að gera efnið að andlegri eign þeirra sem hann talar
til, gefa þeim gjöf sem þeir halda að komi frá sjálfum
þeim.
22