Skírnir - 01.12.1912, Page 86

374
Um Völuspá.
um það, hver goð skuli ríkja í hinum níja heimi. Eftir Vafþrm.
eiga þeir Víðarr, hefnandi ÓSins, og Váli, h e f n a n d i
Baldrs, vegandi Haðar, að drottna í hinum nlja heimi, og
«nii fremur Móði og Magni, sinir Þórs, alt saman tóm h e r s k a p-
a r g o S, og er það árjett með því, að tekið er fram, að Móði og
Magni eigi að erfa Mjölni eftir Þór. Þetta er hin gamla heiðna
hugmind. Heiðnir víkingar gátu ekki hugsað sjer hinn níja heim
án hernaSar og stirjaldar. Enn Völuspá setur ifir hinn níja heim
Baldr hinn góða, þann af goðunum, sem firir mestum órjetti hafði
orðið, hann sem allir skutu á, enn aldrei skaut á móti (SnE. I 172),
í stað Víðars, hefnanda Óðins, — og við hlið hans setur hún — í
stað Vála, sem drap Höð í hefnd eftir Baldr — í staS Vála setur
hún sjálfan Höð, sem varð Baldri að bana óviljandi. Og jafnframt
á hinn friðsami áss Hænir að »k j ó s a h 1 a u t v i ð« í hinum níja
heimi, ráða örlögum, eða hvaS sem þaS nú á aS þíða. Völuspárhöf.
brítur hjer, auSsjáanlega meS vilja, bág við hinar fornu heiðnu
hugmindir, sem koma fram f Vafþrm. Hinir níju drottnendur heimsins,
bræðurnir tveir, Baldr og Höðr, hinn vegni og vegandinn
endurfæddir, þeir tákna, að mjer virðist, bersínilega, að 1 hinum
níja heimi á firirgefning sindanna, bróðurkærleik-
inn, að drottna í stað hefndarinnar, sem var svo ríkt
afl í heiðnum dómi. Hinn nfi tfmi er friðaröld, akrar munu vaxa
ósánir, »böls mun als batna«. Hinn níja heim eiga að biggja níjar
kinslóðir, »burir bræðra tveggja«, afkomendur þeirra Baldrs og
Haðar (sbr. megir Heimdallar í birjun kvæðisins). Hjer kemur
Völuspá, ef jeg hef skiliS þetta rjett, Ifka í mótsögn við hina eldri
heiðnu hugmind, sem kemur frám í Vafþrúðnismálum, að hin nfja
kinslóð eigi að æxlast frá Líf og Leifþrasi, sem muni leinast, meðan
Surtalogi stendur ifir, í holti Hoddmímis.
Um salinn á Gimlói getur engin forn heimild nema Völuspá
og Snorri, sem filgir Völuspá. Hann virðist eiga kin sitt að rekja
í tvær áttir, annars vegar til hinna fornu sala goðanna, sjerstak-
lega til BreiSablika, salar Baldrs (Grímn. 12. er: Breiðablik
eru en sjaundu, |en þar Baldr hefr | sér of görva
sali[áþvílandi, |es ek liggjaveit|fæstafeiku-
s t a f i), hins vegar, einkum og sjer í lagi, til hinnar himnesku
Jerúsalem, eins og henni er líst í Opinberunarbókinni og eins og
búast má viS að trúboöarnir hafi líst henni um árið 1000.
Mjer finst vera ómögulegt að neita því, aS kristnar hugmindir
hafi haft rík áhrif á frásögn Völuspár frá endurfæðingu heimsins.