Skírnir - 01.01.1915, Blaðsíða 219

I’tlendar fréttir.
219
liana. Þjóðverjar benda með róttu á hinar miklu framfarir hjá
sér, bæði í verklegum og andlegum efnum, hina síðari áratugi. —
■Þeim virðist ekkert falla sárara en það, er Frakkar t. d. kalla þá á
. eftir sér i menningu. Og alstaðar gera þeir sór far um að benda
á, að þetta eigi við engin rök að styðjast nú, heldur miklu fremur
hið gagnstæða. Engin þjóð standi nú Þjóðverjum framar að menn-
ingu. Og þessa þyzku menningu vilji þeir gefa heiminum út í
frá. Það sé heimssynd, að loka hana inni í hinu þrönga móður-
Jandi, sem er umgirt nær alt í kring af öðrum ríkjum, en nær
lítið til hafsins. Þeir þurfi að brjóta heuni braut út á við. Hún
eigi að taka þátt í menningarstarfsemioni út um heiminn jafn-
hliða því, sem Englendingar hafi þar að bjóða.
Eti frá Englendinga hálfu kveður altaf fyrst og fremst við ein
i mótbára gegn þýzku menningunni, og það er hermenskuokið. Þeir
benda á það eins og grýlu fyrir hinn mentaða heim og segja, að
þessi ófriður eigi að skapa því aldur. Þjóðverjum só að kenna hin
gífurlega herskaparaukning, sem nú só að sliga Evrópu, og þeir
ætli að losa álfuna undan því fargi.
Það er satt, að herskaparstefna nútímans er þýzk að uppruna,
og hún átti 100 ára afmæli árið 1914, þegar Evrópustríðið mikla
hófst. Almenn herskylda eða varnarskylda, eins og nún tíðkast
nú í flestum ríkjum Norðurálfunnar, var fyrst í lög leidd í Prúss-
landi árið 1814. Áður höfðu þó, bæði í Þýzkalandi og víðar, nokk-
ur spor verið stigin í þessa átt. Eitt af þeim var stofnun þjóð-
varðarins franska á tímum stjórnarbyltingarinnar miklu. En nú-
tímans herskyldufyrirmynd er þó fyrst fengin með löggjöf Prússa í
þessari grein frá 1814.
Stjórnmálamenn og umbótamenn þeirra tíma töldu þetta fyrir-
komulag mikilsverða framför. Áður höfðu stjórnendur ríkjanna
myndað heri sína af leigðum flokkum heræfðra manna úr ýmsum
áttum. Völdust til þessa hraustir æfintýramenn, en í fylgd með
þeim slóst ýmislegur trantaralýður. Var, eins og nærri má geta,
enginn hægðarleikur að stjórna þessum lýð, og einkum var yfir
því kvartað, hve ilt væri að verða fyrir honum, þar sem hann bar
sigur úr býtum og fekk vald yfir héruðum eða borgum. I stað
þessa skyldu nú þjóðarincar eigin synir koma fram í hernaðinum
fyrir fósturjörðina, án stóttaskiftingar, allir jafnir að rétti og skyld-
um. Hugsunin þótti fögur.
Auk þess sem talið var að siðferði hermannanna mundi verða
alt annað og miklum mun betra eftir þessa breytiugu, þá var líka