Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1915, Page 5

5
býsna nýstárlegt að sjá slíkt eftir ungan og þá nær óþektan alþýðu-
mann. En eigi að síður gleymdist það fljótt. Hér er ekki rúm til
þess að rekja að neinu leyti efni þess, og þess gerist því síðurþörf,
sem höfundurinn sjálfur breytti síðar skoðun sinni á mörgu því, sem
kvæðið er um gert. Kvæði þetta er þó merkilegt í sinni röð, eftir
því sem á stóð. — Annað helzta rit Brynjúlfs heimspekilegs efnis
er í óbundnu máli og heitir »Saga hugsunar núnnar uvn sjálfan mig og
tilveruna«. Það rit hafði hann lengi í smíðum, og lauk fyrst við
það á gamalsaldri. Það kom út 1912. Þar sem rit þetta á að taka
yfir alla tilveruna má nærri geta, að margt kemur þar til greina.
Þar er og margt vel og skarplega hugsað. En þó að höf. áður en
hann lauk við þetta væri orðinn kunnugri ýmsum heimspekilegum
ritum, en þá er hann á yngri árum sínum samdi Skuggsjá og Ráð-
gátu, hefir hann þó ekki tekið mikið tillit til þeirra, en farið að
mestu sínar eigin leiðir. Það er í rauninni merkilegt að sjá, hvað
gáfaður maður, sem engrar heimspekilegrar mentunar hefir notið,
kemst með þeirri aðferð, sern hér er höfð, og það án þess að tillit
sé tekið til þeirrar niðurstöðu, sem hann hefir komist að. Sú niður-
staða fullnægði honum sjálfum nokkurn veginn, og sjálfsagt fleirum.
Hér hefir hann enn, eins og fyrrum í Skuggsjá og Ráðgátu, reynt
að samríma rökvísindi og kristna trú, en það hlutverk liefir reynst
fleirum en lionum næsta torvelt. Hér er ekki rúm til að fara fleiri
orðum um þetta merkilega rit, enda tel eg mér ofvaxið að rita svo
rækilega um það, sem vert væri. En vonandi verður einhver fær-
ari til þess, þó að síðar verði.
Töluvert var Brynjúlfur hneigður fyrir allskonar duhpeki. Þegar
spíritisminn kom hér til sögunnar fanst honum mjög til um hann.
Og þegar hér fór að bóla á hinni svo-nefndu guðspeki tók hann
þegar einnig ástfóstri við hana. En ekkert mun hann hafa ritað
um þessi efni.
I ýmsum greinum ndttúruvísindanna var hann furðu vel að sér,
svo sem í eðlisfrœði. En einkum lagði hann þó stund á grasafrœði
og jarðfrœði. Þegar á unga aldri lærði liann af grasafræði Odds
Hjaltalíns að þekkja margar blómplöntur, og hvenær sem færi gafst
um þær mundir gerði hann ýmsar grasaathuganir. — Ilvað hann
hefir numið í jarðfræði er mér ókunnugt. En um margt þesskonar
gerði hann sér hugmyndir, er fóru oftast furðu nærri því, sem
merkir jarðfræðingar hafa síðar komist að raun um með athugunum
sinum. Lítið sem ekkert hefir hann þó ritað um þessi efni, nema
að því leyti sem hann stundum víkur að þesskonar í fornleifarann-
sóknum sínura.