Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1915, Síða 31

31
Hitt drykkjarhornið er nú í listiðnaðarsafninu i Kristjaniu og
hefir verið í Noregi um 300 ár. Það er silfurbúið, með loki og á
fæti úr silfri, og stikillinn er búinn silfri. Mun sá silfurbúnaður allur
vera eftir silfursmið, er var i Kaupmannahöfn á síðari hluta 16.
aldar, að því er ráða má af stimpli þeim, sem á er settur'). Á fæt-
inum að neðan eru nöfn norskra hjóna og ártalið 1619. Á hólkinum,
sem er utan um mitt hornið, er grafið skjaldarmerki Eggerts lögmanns
Hannessonar og þeirra feðga (hálfur cinhyrningur í blám feldi) og
sömuleiðis er upp úr lokinu i typpis stað settur einhyrningur* *).
Bendir þetta ótvírætt á að Eggert lögmaður hafi látið búa hornið; hann
var samtímamaður gullsmiðsins, sem gerði það; hann var oft utanlands,
og alt af frá þvi 1580, er hann var búsettur í Hamborg (d. þar um 1585).
Hvernig það hafi komist svo bráðlega úr ætt hans og til Noregs er
óvíst að svo stöddu. Þó eru mestar líkur til þess, að því hafi verið
rænt frá honum í Saurbæ 1579,3) er hinir útlendu ræningjar (hval-
veiðamenn) tóku hann höndura, rændu öllu verðmætu, sem þeir
fundu á bænum og létu hann svo leysa sig út með silfri og pen-
ingum. Skipstjórinn hét William Smidt, en Jon Nesten hét sá, er
forustu hafði fyrir þeim flokki, er ránið framdi, og mun hann hafa
verið austmaður; er Nesten bæjarnafn í Noregi. Kann hann hafa
staðið í sambandi við það, að hornið er til Noregs komið 1619, 40
árum síðar, og að líkindum fyr. Sú saga hefir lengi fylgt því, að
norðmaður einn, Víkingur kallaður, er á að hafa verið hermaður i
Danmörku, hafi rænt því þar. Var hann frá Hafási í Harðangri, en
þaðan gekk það að erfðum að bæ þeim er nú kallast Velken, og
kenna Norðmenn það síðan við þann bæ (»Velkjenshodne«).
Hornið er að vídd um opið 7 cm. og er þvermál loksins 8 cm.;
það er 16 cm. að hæð, 32 cm. að lengd að utan, en 20 cm. að innan(aftan).
Hornið er alt útskorið og skiftist útskurðurinn í 5 kafia. Efst
er að framan krossfestingarmynd með Jóhannesi og Maríu við kross-
inn, en að aftan er mynd Maríu með sveininn Jesú og er Mikael
erkiengill annarsvegar við hana en Olafur konungur helgi hins
vegar. — Þá er kafli með rósaflúri í íslenzkum stíl. Þai næst er
*) AE, Aegidius Loidt; sbr. Berub. Olsen, De kjöben. Guldsm. Mærker, nr. 7. —
Einar Lexow, sem nú er umsjónarmaður með Björgvinjar-safninu, en var áður
við listiðnaðarsafnið í Kristjaníu, tók manna fyrstur eftir þessu. Hann lét og fyrst-
ur i ljós, að hornið sjálft væri íslenzkt að uppruna.
J) Á þetta benti manna fyrstur A. W. Basch, aðstoðarmaður i rikisskjalasafn-
inu i Kristjaniu.
*) Sjá um ránið F. Joh. Hist. eccl. III, 79 og 133—37, og B. Ben. Sýslum.æfir
n, 42-47 og IV, 106-108.