Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Síða 77

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1967, Síða 77
GAMLI BÆRINN Á VÍÐIVÖLLUM 81 stórt og mikið hús úr steinsteypu. Baðstofan, sem Sigurður Sigurðs- son reisti, hafði einnig bjargazt við seinni brunann, en aðeins um stundarsakir, því að hún brann að lokum til grunna um jólaleytið 1964. Eru því skemmurnar tvær og rúmbríkurnar hið eina, sem eftir er nú af hinum forna og merka bæ á Víðivöllum, sem hefur vafalaust verið einn mestur og glæsilegastur bær þar í héraði á sínum tíma, enda enn til hans vitnað sem eindæmis af þeim sem sáu eða heyrðu hans getið, meðan hann var enn óskertur. ATHUGASEMDIR 1 Stefán Jónsson fræðimaður á Höskuldsstöðum í Blönduhlíð segir í bréfi dags. 18/8 1966 og hefur eftir Stefáni Eiríkssyni b á Höskuldsstöðum og bróður hans Símoni b. í Litladal, að Þorsteinn Þorleifsson hafi látið byggja þennan bæ á önd- verðum búskaparárum sínum, þ. e. skömmu eftir 1680. Þeir bræður höfðu þetta eftir föður sínum Eiriki b. í Djúpadal, sem hafði það aftur frá sínum föður, sr. Eiríki Bjarnasyni, síðast presti á Staðarbakka, en hann var við kennslu á Viði- völlum hjá Vigfúsi Scheving árin 1786—1788. — Stefán Jónsson hefur einnig leyft mér afnot af óprentaðri ritgerð eftir sig um ábúendur á Víðivöllum, og kann ég honum beztu þakkir fyrir. 2 Ólafur Sigurðsson í Ási segir í greininni: „Svar til síra Þorkels Bjarnasonar" i Tímariti Hins íslenzka bókmenntafjelags, 17. árg., 1896, að Vigfús Scheving hafi byggt bæinn seint á 18. öld, en þarna hefur smíð „nýju stofu", og ef til viil bað- stofunnar einnig, vafalaust ruglað. Er Ólafur ritar grein sína, stendur Víði- vallabær enn óbreyttur, og er sjáanlegt, segir Ólafur, að hann hafi verið „mjög vandlega byggður og ekki af vanefnum" (bls. 160). 3 Þorkell Bjarnason í greininni: „Fyrir 40 árum“, í Tímariti Hins íslenzka bók- menntafjelags, 16. árg., 1895, bls. 207. 4 Eftir munnlegri frásögn Harðar Ágústssonar, sem manna bezt hefur rannsakað húsakynni Islendinga fyrr á öldum. Mun að vænta ýtarlegrar greinargerðar frá hans hendi um þessi efni innan tíðar. 5 Jónatan Líndal á Holtastöðum í bréfi, dags. 29/12 1966. o Jónas J. Rafnar yfirlæknir hefur lýst stofunni i bréfi, dags. 27. okt. 1967. Hún hefur verið allóvenjuleg og vönduð að allri gerð, enda getur Matthías Þórðarson um hana í Árbók fornleifafélagsins 1912, bls. 42, sem eina þeirra bygginga, er varðveita ætti. Sést og í bréfasafni Þjóðminjasafnsins 1915, að hann hefur reynt að koma því til leiðar. — Stofuhurðin og spjald með ártalinu 1777 og stöfum Jóns sýslumanns Jakobssonar er í Minjasafninu á Akureyri. i Kristján Eldjárn: Um Hólakirkju. Leiðsögn um kirkju og kirkjugripi. Reykjavík 1950, bls. 23. 8 Þessi siður að hafa hlóðabálk á miðju eldhúsgólfi virðist hafa tíðkazt nokkuð fyrrum, að minnsta kosti norðanlands. Enn má sjá slikan bálk á Grenjaðarstað, og i Laufási við Eyjafjörð mun fyrirkomulagið á hlóðunum hafa verið slíkt á 19. öld (sjá: Bruno Schweizer: Die letzte grosse Hofanlage in Rasenarchitektur auf Island. Germanien. Monatshefte fiir Germanenkunde zur Erkenntnis deutschen Wesens. Heft 2, Februar 1939, bls. 65.). Eins var slíkur umbúnaður á hlóðunum í Brekku i Svarfaðardal á 19. öld (ÞÞ 1345; 3) og í Broddanesi í Strandasýslu (Strandapósturinn I, Reykjavík 1967, bls. 27). 8 Þetta hefur Hörður Ágústsson bent mér á, og kann ég honum þakkir fyrir. 6
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.