Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1983, Side 13

Upp úr öldudalnum.
Byrjun á að lyfta sauðfjárræktinni, og þar með landbúnaðin-
um, upp úr öldudalnum hófst 1944 með skipulegri útrýmingu
mæðiveikinnar með fjárskiptum sem lauk 1954, þótt eftir það
þyrfti að endurtaka fjárskipti á stöku stað, síðast 1965 í
Norðurárdal.
í stríðslokin, eftir að lögin Um Jarðræktar- og húsagerðar-
samþykktir í sveitum voru samþykkt, hófst alda framræslu og
túnræktar, sem fór sívaxandi fram á áttunda áratuginn sam-
fara síaukinni tækni við heyskap. Þetta jók framleiðsluna og
bjartsýni bænda, létti störfin og bætti efnahag þeirra.
Stéttarsamband bænda gerði 1950 áætlun um þróun
landbúnaðarins næstu 10 árin. Töldu margir hana of djarfa
og ekki næðist sett mark um fjölgun sauðfjár. Reynslan varð
að tala vetrarfóðraðs fjár, sem var 405 þúsund 1950, var kom-
inn í 834 þúsund í ársbyrjun 1960, í stað 700 þúsund í áætl-
uninni. Mjólkurframleiðsla hafði einnig aukist svo að ekki
þurfti lengur að flytja inn smjör og osta, fremur að flytja út.
Bjartsýni og fjölgun býla.
Nýbýlalögin voru endurskoðuð 1947 og auknu fjármagni
veitt til þeirrar starfsemi. Þá hafði verið unnið að nýbýla-
myndun á annan tug ára undir forystu Steingríms Stein-
þórssonar, sem gegndi nýbýlastjórastarfi sem aukastarfi en af
miklum áhuga frá 1935. Þá var mikil þörf á nýbýlamyndun af
þvi að atvinnuleysi blasti við ungu fólki í sveitum og enginn sá
fyrir hina öru tækniþróun, sem fylgdi í kjölfar stríðsins.
Pálmi Einarsson var skipaður landnámsstjóri 1947 og
gegndi því starfi til 1968. Nú var auðveldara að útvega fjár-
magn en fyrir stríð. Endurreisa þurfti byggð á mörgum býlum,
sem yfirgefin voru á stríðsárunum og mörgum góðbýlum var
skipt og nokkur svæði tekin til myndunar byggðahverfa, sem
ég hafði aldrei mikla trú á. Skoðun mín er að of langt hafi
verið gengið í þessu efni og hefði átt að stöðva nýbýlamyndun
að mestu um 1960, nema þar sem verið var að byggja tvö
íbúðarhús á sömu jörð, sem því miður var of oft skipt þannig
að tvö ótengd bú voru stofnuð í stað þess að hlú að því að
15