Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Page 37

ÞRENN HURÐARJÁRN
37
lautum á milli, með 21 naglagati í lautunum, og hafa naglarnir
legið í þeim í tveim röðum.‘“ Sigurður tekur ekki fram, hve
margar spangirnar eru. Lesandinn myndi álykta sem svo, að þær
hefðu verið tvær. Sannleikurinn er liins vegar sá, að séra Björn
sendi þrjár, ein fór aldrei upp og er nú varðveitt í Þjóðminjasafni.
Sú er án nagla. Spangirnar eru nokkurn veginn jafnbreiðar, ganga
út í annan endann í eins konar blöðkur, en í hinn klofna þær í tvo
mjóa snigla, sem vinda inná sig hvor gegnt öðrum. I óprentuðu riti
um stað og kirkju í Laufási færi ég rök fyrir því, að sex kirkjur hið
minnsta hafi staðið í Laufási, allar úr timbri einu saman smíðaðar
nema ein. Sú fyrsta, sem ekki er vitað hvenær reist var, brann
1169.2 Sú önnur brennur 1258.3 Sú þriðja stóð fram til 1631, að
hún var tekin niður af séra Magnúsi Ólafssyni, er reisti aðra minni
í staðinn.4 Þá fimmtu lét séra Stefán Einarsson smíða 1744.5 Það
var torfkirkja. Sú sjötta og síðasta reist svo af grunni fyrir tilstilli
séra Björns Halldórssonar. í þessu dæmi er seinasta kirkjan úr
leik. Steingrímur biskup Jónsson vísiterar Laufáskirkju 1828. I
bók sína lætur hann meðal annars rita: „Framan á hurðina eru
lagðar 3 upphleyptar nöglum settar járnslár.“6 I úttekt staðar og
kirkju 1797 er þeirra og getið.7 Halldór biskup Brynjólfsson
kemur fyrstur tilsjónarmanna í Laufás eftir að torfkirkjan reis af
grunni nánar tiltekið 1748. Við það tækifæri lætur hann þess getið,
að fyrir húsinu sé „sú gamla hurð með þeim gamla dyraumbún-
ingi, með skrá, lykli, járnverki og koparhring.“8 Sem sagt hurð,
dyraumbúningur og án efa flest hurðarjárn, þótt þess sé ekki