Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Blaðsíða 121

UPPHAF ÞJÓÐFRÆÐASÖFNUNAR
121
því, að Magnús hafi sent félaginu afskrift af safni sínu, og er sem
sýnishorn látin fylgja með sagan „Galdramennirnir í Vestmanna-
eyjum“.21 Fleiri skýrslur voru ekki birtar af þessu tagi.
I Bræðrablaðinu er, auk kveðskaparins, að finna eins konar
listrænar stílæfingar í meðferð þjóðsagnalegs efnis á þessum
árum, er sýna ljóslega, að hin stranga aðgreining listævintýra og
alþýðufrásagna er enn ekki komin á hreint í hugum hinna ungu
skólapilta. I blaði því sem dagsett er 5. desember 1847 er t.d. sagan
„Hornafjarðarfljót“, sem merkt er Magnúsi Grímssyni.22 Er orða-
lag þar allnokkuð annað og með meira stílskrúði en þegar hann
birti sömu frásögn á prenti fimm árum síðar, í fyrstu útgáfu
íslenzkra þjóðsagna, sem hér er frá greint á eftir. I sama árgangi er
að finna aðra sögu og frægari, nefnilega „Selið“, sem ráða má, að
sé eftir Jón Þórðarson Austmann. Sú saga er byggð á þjóðsögulegu
efni, en stendur að frásagnarhætti fjær þjóðsögu en listævintýri
hvað varðar náttúrulýsingar og sviðsetningu atburða.23 Fleiri
sögur er þarna að finna af svipuðum toga, sumt þýðingar á
ævintýrum, m.a. eftir L. Tieck og H.C. Andersen, eða eftirlíkingar
hinna erlendu ævintýra.24
Ólafur Davíðsson liélt því fram í yfirlitsgrein um ævi og störf
Magnúsar Grímssonar, er ber nafn hans, þ.e. „Magnús Grímsson“,
í febrúarhefti Sunnanfara 1896, að hann hefði viljað skreyta
þjóðsögur sínar með „náttúrulýsingum og íburðarmiklu orð-
skrauti“. Bendir Ólafur þar á tvær fyrrnefndar sögur, sem hann
eignar báðar Magnúsi, eða Selið, sem ekki er eftir hann, og
Hornafjarðarfljót, sem prentað var síðar án þeirra stílbrigða, er
talin eru ámælisverð.25 Þótt skólapiltar, þar á meðal Magnús, greini
vart að listævintýri og þjóðsagnir við fyrstu tilraunir til ritunar
hvors tveggja, hefur Magnús þó fljótt fundið sinn stíl, enda sést
þess, sem Ólafur ásakar hann um, tæpast nokkurs staðar stað í
þeim þjóðsögum, sem hann skráði og hafa verið prentaðar. Er
eiginlega ekki hægt að kalla orð Ólafs um Magnús annað en
tilhæfulaust last. Hitt má vera rétt, að Jón Arnason hafi leitt
Magnúsi fyrir sjónir, að hann ætti að varast að láta skáldfák sinn
21 Tilvitnað rit 1849-1851. Kjöbenhavn 1852, bls. 24-27.
22 Lbs. 3317 4to, bls. 120-21.
23 Tilvitnað handrit, bls. 102-105. Sjá nánar um Selið í neðanmálsnótu nr. 30.
24 Sbr. bæði Lbs. 3317 og 3318 4to.
23 Ólafur Davíðsson, „Magnús Grímsson“, Sunnanfari, V. árgangur, febrúar 1896, bls.
47-59; sbr. Gunnar Sveinsson, „fslenzkur skólaskáldskapur 1846-1882“, Skírnir CXXX.
árgangur, Reykjavík 1956, bls. 129.