Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Blaðsíða 52

52
STEFÁN KARLSSON
Þar er fyrst til að taka að skriftin á brotinu VI sker sig ögn úr að
því leyti að hún er varla eins jöfn áferðar og í hinum ritunum og
ber ekki heldur það samkenni þeirra að vera afturhöll. Það er því
freistandi að ætla að brotið VI sé elst, skrifað áður en rithönd
skrifarans var orðin fullmótuð. Þó getur það ekki verið skrifað fyrr
en eftir 1550, því að texti Jesú Síraksbókar á seinna blaðinu er ekki
— eins og á fyrra blaðinu — úr þýðingu Gissurar Einarssonar heldur
er þar þýtt eftir biblíu Kristjáns III., sem kom út 1550.36 Það ár er
því að öllum líkindum fyrra tímamark allra ritanna, sbr. einnig 4.
kaíla.
í Vínarsaltaranum 2713, bréfinu LVI 25 og brotinu XV eru ’í’
og ’ei’ oft skrifuð ij og eij (stundum með broddum yfir, einkum í
2713), en ekki í brotinu VI nema hvað einu sinni er skrifað ij (með
broddum).
Samkenni VI og 2713 er að tvíbroddur er stundum settur yfir
sérhljóða og ekki aðeins þegar þeir tákna gömul löng sérhljóð, en í
LVI 25 og XV sjást tvíbroddar ekki nema yfir tvöfoldu a-i (= ’á’).
Annað samkcnni VI og 2713 er táknið e með lykkju undir, einkum
fyrir ’e’ (ogjafnvel ’é’) en einnig fyrir ’æ’, sbr. 4. kaíla; þessa tákns
verður ekki vart í LVI 25 og XV. í VI er forsetningin ’til’ þrisvar
skrifuð thil og einu sinni í 2713, en aldrei í LVI 25 eða XV.
í VI, 2713 og LVI 25 er öðru hvoru skrifað venjulegt r (stundum
með striki niður úr kvistinum) í bakstöðu, en endranær krók-r (r
rotunda), sem er einrátt í XV (nema hvað venjulegt r er þar notað
eins og í hinum sem ’ar’-band). í VI, 2713 og LVI 25 er nelhljóðs
strik yfir u-i (og íleiri stöfum í VI) í bakstöðu oft dregið án þess að
penna sé lyft, þ.e.a.s. í boga úr neðanverðum hægri legg í^-sins og
fram yfir það, en í XV er nefhljóðsstrik jafnan ótengt stafnum sem
það er yfir.
Af þessum mismun má væntanlega draga þá ályktun að brotið
VI úr Jesú Síraksbók og Vínarsaltarinn 2713 séu skrifuð á
tímabilinu 1550-69 - fremur þó nær síðara tímamarkinu, sbr. lok
4. kafla - en Lræðaprédikanabrotið XV hins vegar ekki fyrr en
eftir að bréfið LVI 25 var skrifað 1569 - varla þó áratugum síðar
úr því að skriftarlíkindi eru svo náin.
Sé XV skrifað eftir 1569, er líklegra að það handrit sem brotið er
leifar af hafi verið skrifað eftir prentuðu útgáfunni 1562 en að það
hafi átt rætur að rckja til þýðingarhandrits Odds, án útgáfunnar
To bibelske visdomsbeger (sjá nmgr. 24), 104—06.