Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1991, Blaðsíða 25

KARL O. RUNÓLFSSON TÓNSKÁLD
25
inn Kátir félagar söng Þjóðtrú og Nú sigla svörtu skipin með
undirlcik hljómsveitarinnar. Þeim flutningi stjórnaði Kari sjálfur.
Loks var þarna flutt öðru sinni svítan A krossgötum og stjórnaði dr.
Urbancic hljómsveitinni.
Þeim sem þetta ritar er í ljósu minni flutningur Krossgötu-
svítunnar og áhrif hennar á þessum tíma. Það var mikill viðburður
að fram kæmi nýtt íslenskt hljómsveitarverk, og þegar þar við
bættist að hér var um að ræða nýstárlegt verk og nútímalegt öðrum
þræði, en jafnframt rammþjóðlegt, hlaut frumflutningur þess að
teljast til stórtíðinda.
Um þjóðlagaútsetningarnar mætti hafa svipuð orð, þótt þar sé
höfuðáhersla lögð á kontrapunktíska raddfærslu fremur en
nýstárleg tilbrigði í hrynjandi og hljómsetningu, en slíkt er ásamt
endurtekinni þrástefjun (ostinato) eitt helsta einkenni svítunnar.
Tónsmíðar Karls O. Runólfssonar mætti flokka lauslega
þannig:
1) Einsöngslög. Eðlilegt er að þau séu talin fyrst, því að mörg
þeirra eru meðal fyrstu tónsmíðanna og njóta enn hinna mestu
vinsælda. Frumsamin einsöngslög eru um 60 að tölu, þar með talin
um 20 barnalög og smálög ýmisleg, auk nokkurra félagssöngva og
annarra tækifærislaga. Nokkur laganna eru einnig til í kórútsetn-
ingum.
2) Kórverk. Meðal fyrstu verkanna eru tvö stór lög fyrir
karlakór með hljómsveit (eða píanóundirleik) er notið hafa mikilla
vinsælda, auk kórlaga án undirleiks. Síðar urðu til eigi færri en sex
kantötur, sumar með hljómsveitarundirleik. Mest í sniðum er hin
elsta þeirra, Vökumaður, hvað líður nóttinni? op. 17, við ljóð Davíðs
Stefánssonar frá Fagraskógi.
3) Hljómsveitarverk. „Hrein“ hljómsveitarverk frumsamin, ætl-
uð til flutnings á tónieikum, eru einkum svíturnar tvær, Á krossgöt-
um, op. 11 [?], og Endurminningar smaladrengs, op. 50, og loks
sinfónían Esja, op. 54[?]. Karli var tamt að rita fyrir hljómsveit,
enda er hann einn örfárra íslenskra tónhöfunda, og einn hinn
fyrsti þeirra, sem að verulegu leyti „ólst upp“ í hljómsveitum og við
annan samleik hljóðfæra. Baldur Andrésson fullyrðir að í Kaup-
mannahöfn hafi hann leikið í hljómsveitum meðal annars allar
sinfóníur Beethovens nema hina níundu og „helstu“ sinfóníur
Mozarts og Haydns. Einnig haíi hann þar kynnst samtímatónlist.
Athyglisvert er að nýlega kominn heim frá Kaupmannahöfn
leggur hann drög að fyrsta hljómsveitarverkinu, op. 2. - Meðal