Skinfaxi - 01.12.1935, Blaðsíða 13

SKINFAXI
93
cins og nú gerist niikil bókmenntatízka. I íslendinga-
sögum er heiörikja og hreinviðri; þvi er það hug-
arhressing og göfgun, að eiga samneyti við þá menn
og konur, sem þar klæðast holdi og hlóði fyrir sjón-
um lesandans. Listgildi og lifsgildi iialdast þar löng-
um dyggilcga í hendur. Of mikil áherzla verður eigi
heldur lögð á það, að í fornsögurnar hefir þjóð vor
sótt næring og þrótt til framsóknar á liðnum öldum;
þær hafa einnig verið öðrum þjóðum nægtahrunnur.
í því tilliti nægir að minna á, hver orkulind forn-
sögurnar íslenzku reyiulust frændum vorum, Norð-
mönnum, í sjálfstæðisharáttu þeirra á öldinni, sem
leið. Og vel megum vér þá Islendingar hafa það hug-
fast, að gnægð lífsvatns er enn að finna í brunnin-
um þeim. Prófessor Halvdan Kolit, einhver allra
fremsti sagnfræðingur Norðmanna, núlifandi, bendir
réttilega á það í upphafi hinnar eftirtektarverðu hók-
ar sinnar um fornsögur vorar (The Old Norse Sagas,
1931), að fæst rit miðaldanna séu við skap nútíðar-
Jesenda; jafn réttilega hætir hann því við, að það
sé einmitt hið furðulega um fornsögurnar íslenzku,
að þær séu enn í dag lifandi bókmenntir, og finni
því frjósaman jarðveg hjá lesöndum vorrar tíðar
engu síður en fyrr á öldum. Sjálfur hefi ég reynt,
að þetla er ekki talað út i bláinn; ég liefi farið yfir
Njáls sögu, í enskri þýðingu, með nemöndum, sem
ekki voru af íslenzkum uppruna, né heldur af nor-
rænum ættstofni, og séð þá hrífast af mikilleik at-
hurðanna og snilldinni á frásögninni. Má þá ætla, að
þeir, sem af islenzku hergi eru hrotnir, finni í þeim
ritum eitthvað vert aðdáunar, sé hugur þeirra lað-
aður að snilldarverkum fornrita vorra.
Ekki er minni andleg nautn að því, að setjast við
fætur skálds Eddu-kvæðanna og nema af þeim ljóð-
speki og lífsspeki. Litauðugar og stórfelldar eru þær
myndir, sem hrugðið er upp í „Völuspá“, af upp-