Náttúrufræðingurinn - 1998, Qupperneq 81

samfelldar mælingar í meira en ár. Viðbótar-
mælingar 1995 voru kostaðar að hluta af
markaðsskrifstofu iðnaðarráðuneytisins og
Landsvirkjun. Mælingar héldu svo áfram frá
maí 1996 til loka ársins. Viðbótarefnagrein-
ingar 1996 voru kostaðar af Hollustuvernd
ríLisins til að ná sem bestum samanburði við
ástandið eftir að nýi kerskálinn yrði settur í
gang seinni hluta árs 1997. Undirbúningur
sýnatöku og efnagreining sýna hefur verið í
höndum Iðntæknistofnunar íslands.
Helstu niðurstöður mælinganna eru þær
að styrkur flúoríðs og brennisteinsdíoxíðs í
lofti fylgir nokkuð vel vindstefnunni frá
álverinu. Hins vegar er ekki sjáanleg fylgni
milli styrks svifryks í lofti og vindstefnu frá
álverinu. Aðrar uppsprettur svifryks eru
greinilega yfirgnæfandi (Hollustuvernd
ríkisins og Heilbrigðiseftirlit Hafnarfjarðar-
svæðis 1997). 2. tafla gefur yfirlit um helstu
niðurstöður mælinganna frá október 1994 til
ársloka 1996. Öll þessi gildi, en þó sérstak-
lega gildin fyrir brennisteinsdíoxíð, eru langt
fyrir neðan þau viðmiðunargildi sem sett
hafa verið í mengunarvarnareglugerð (innan
sviga í töflunni). Eldri mælingar gáfu til
kynna að einstakar mælingar fóru ylir
viðmiðunarmörk fyrir flúroríð (Heil-
brigðiseftirlit Hafnarfjarðarsvæðis 1991), en
nýjustu mælingar benda til að sá samdráttur
sem orðið hefur í útblæstri flúoríða hafi
skilað sér í minni styrk flúonða í umhverfinu.
3. mynd sýnir mánaðarleg meðaltöl fyrir
mælitímabilið 1994—1996. Eins og sést er
styrkurinn yfir sumarmánuðina yfirleitt
heldur lægri en yfir vetrarmánuðina.
Sumarið 1996 virðist styrkur flúoríðs einnig
vera heldur minni en sumarið 1995, sem er í
samræmi við niðurstöður flúoríðmælinga í
t.d. grasi, sem sýndar eru á 2. mynd.
Til samanburðar má einnig nefna að í
Noregi hafa verið sett fram viðmiðunarmörk
fyrir meðaltal heildarflúoríðs í hverjum
mánuði yfir vaxtartímann. Það er 0,4 mg F'/
m\ en meðalstyrkur heildarflúoríðs á Hval-
eyrarholti var innan við 0,1 mg F~/m3 yfir
sumarmánuðina bæði 1995 og 1996. í
september 1995 og október 1996 nálgaðist
meðalstyrkur heildarflúoríðs það að vera 0,2
mg F~/m\ og styrkurinn varð mestur í nóv-
ember 1995, rúmlega 0,2 mg F~/m3,
■ LOKAORÐ
Áhrif loftmengunar í nágrenni álversins í
Straumsvík virðast í dag orðin lítil. Styrkur
S02 í umhverfi álversins er lítill. Áhrifa
flúoríðmengunar gætir vart í gróðri nema
e.t.v. á því svæði sem er næst álverinu.
Brýnt er þó að byggja á þeim árangri sem
náðst hefur og halda áfram að draga úr
loftmengun svo sem kostur er. Með
stöðugum endurbótum er hægt að tryggja
að sá árangur sem náðst hefur muni tryggja
viðunandi ástand í nágrenni álversins til
frambúðar.
■ HEIMILDIR
Flúornefnd 1971. Reglugerð um framkvæmd
athugana varðandi möguleg áhrif gass og reyks
frá álbræðslunni í Straumsvík.
2. tafla. Helstu niðurstöður mengunarmœlinga á Hvaleyrarholti 1994 til 1995.
F' í ryki pg/m3 HFÍlofti |ig/m3 Heildarflúoríð pg/m3 S02 í lofti þlg/m3 Vindátt frá ISAL 10 mín gildi/24 h
Meðaltal 0,05 0,05(0,3) 0,09 0,88(30) 7,32
Hámark 0,59 0,49 0,91 10,70 104
Miðgildi 0,03 0,03 0,06 0,54 1
98% gildi 0,25 0,27(1,0) 0,44 4,18(50) 63
Viðmiðunargildi eru innan sviga. Gildin fyrir S02 eru úr mengunarvarnareglugerð en gildin fyrir HF eru úr
norskum reglum. 98%-gildi eru þau mörk sem 98% mældra gilda ná ekki.
239