Andvari - 01.10.1960, Síða 87

ANDVARI
NÝ SALTVINNSLUVIÐHORF
277
inu, sem síðan má skilja frá á sama hátt
og áður.
Það væri freistandi að geta um fleiri
aðferðir, sem eru að koma fram á þessu
sviði, en við skulurn samt staklra við og
íhuga þessar umgetnu aðferðir svolítið
nánar. Það fyrsta, sem við kynnum að
koma auga á, er, að við sumar þessar að-
ferðir má nota gufu sem varmagjafa, e.n
aðrar þeirra gætu nýtt raforku. Annað
er það, að mismunur á framleiðslukostn-
aði fersks vatns með þessum aðferðum
er ekki talinn vera mjög rnikill, sé miðað
við venjuleg orkuskilyrði. Aðstæður okkar
í þessu efni eru hins vegar óvenjulegar
að því leyti, að hér er hægt að fá gufu
með hlutfallslega miklu lægra verði en
raforku, því jarðgufa getur verið mörg-
um sinnum ódýrari en gufa, sem fram-
leidd er á venjulegan hátt. Að öðru jöfnu
myndum við því leggja áherzlu á að nota
þær aðferðir, sem hyggjast á gufu, enda
þótt sjálfsagt sé að hafa auga með hin-
um. Það, sem á þurfti að halda, var því
í storum dráttum það að aðlaga þá revnslu,
sem fengizt hafði í gerð og rekstri ýmis
konar margþrepa eima, og hugsanlcga
frystingu, sem nýtti gufu að verulegu
leyti. Rannsóknir okkar á frumvinnslu
sjávar vegna saltvinnslu hafa einmitt
beinzt í þessa átt undanfarin ár.
Selta sjávarins viS ströndina.
Vegna þessarar saltvinnslurannsóknar
voru tekin nokkur sjávarsýnishorn
skömmu eftir að hún hófst. Mörg Jreirra
sýndu nokkuð lága scltu, sem kom á
óvart þá, því engar slíkar rannsóknir
voru fyrir hcndi upp við land. Þetta
mcðal annars varð til þess, að hafizt var
handa um selturannsóknir við land, sem
tóku yfir svæðið frá Þorlákshöfn til Akra-
ness. Þær stóðu yfir um nokkurra ára
skeið.
Eðlileg úthafsselta við Suðvesturland
er 34—35%o. Víða við ströndina blandast
sjórinn þó verulega fersku vatni vegna
úrkomu á landi. Þessi blöndun er að
sjálfsögðu mest áberandi í nánd við stór-
fljót. Þekking á þessu sviði hefir hina
mestu þýðingu fyrir alla efnavinnslu úr
sjó.
Á sumum þeim stöðum, þar sem sýnis-
hornataka fór fram, reyndist seltan rnjög
]ík eða sú sama og úthafsseltan. Á öðr-
um stöðurn voru miklar sveiflur á selt-
unni yfir daginn og eftir árstíma. Þá er
meðalseltan líka að sjálfsögðu lág. Til
þess að gera okkur grein fyrir, hve nn'kið
þetta hefir að segja, skulum við bera sam-
an stað, sem hefir 30%0 meðalseltu og
annan, sem hefir eðlilega úthafsseltu.
Við munum brátt sjá, að við þurfum að
nema burtu 20% meira vatn, til þess að
vinna tiltekið magn af salti á þeim staðn-
um, þar sem seltan er lægri. Auk þess
myndi vera erfitt að vinna sjó, sem
breyttist mikið og óreglulega, en það
fylgir jafnan lágri meðalseltu. Þótt
vinnslukostnaður saltsins úr sjónunr sé
ekki alveg hlutfallslegur við það heildar-
vatn, sem þarf að nema burtu, þætti mér
líklegt, að seltubreytingarnar gerðu hann
það. Fáum dytti í hug að reisa saltverk-
smiðju, þar sem þeir vissu að vinnslan
væri 20% dýrari en á öðrum stað, þar sem
aðstæður væru annars sambærilegar. Einn
mikilvægur staður reyndist hafa meðal-
seltu, sem var innan við 30%o.
Einnig hefir farið fram stöðug rann-
sókn á sjófyrirbrigði, þar sem seltan er
hærri en hún er í úthafinu. Oruggari
þekkingar á þessu er þó þörf, áður en
unnt er að reiða sig fyllilega á það.
Sjóefnaverhsmiðja.
1 sjó eru mörg önnur mikilvæg efni en
salt, þótt mest sé af því, að vatninu sjálfu
undanskildu. Ef saltverksmiðja væri rcist,